Chữ ký giả mạo qua mặt công chứng viên: Văn bản xử lý thế nào?

Trong thực tiễn giải quyết tranh chấp dân sự và công chứng, không hiếm trường hợp văn bản công chứng có chữ ký bị giả mạo, nhưng tại thời điểm ký kết, công chứng viên không phát hiện được hành vi giả mạo. Khi tranh chấp phát sinh, vấn đề pháp lý cốt lõi đặt ra là: văn bản công chứng có bị hủy hay không, và căn cứ hủy dựa trên quy định nào của pháp luật?

>>> Xem thêm: Cần tư vấn công chứng miễn phí? Văn phòng công chứng Hà Nội luôn đồng hành cùng bạn.

1. Căn cứ pháp lý về hủy văn bản công chứng khi chữ ký bị giả mạo

Việc xác định căn cứ hủy văn bản công chứng khi chữ ký bị giả mạo được dựa trên hệ thống các quy định pháp luật sau:

1.1. Quy định về hiệu lực văn bản công chứng

Theo Luật Công chứng năm 2014:

Văn bản công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng viên ký và đóng dấu
Văn bản công chứng có giá trị chứng cứ; những tình tiết, sự kiện trong văn bản công chứng được coi là đúng, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên bố vô hiệu

👉 Như vậy, hiệu lực của văn bản công chứng không phải là tuyệt đối, mà có thể bị xem xét lại bằng con đường tố tụng.

1.2. Quy định về giao dịch dân sự vô hiệu do giả mạo chữ ký

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015:

Giao dịch dân sự vô hiệu khi chủ thể không có ý chí tham gia giao dịch
Giao dịch dân sự được xác lập do giả mạo chữ ký, giả mạo chủ thể là giao dịch vô hiệu

➡️ Việc giả mạo chữ ký làm cho ý chí của người có tên trong hợp đồng không tồn tại, dẫn đến giao dịch vô hiệu ngay từ thời điểm xác lập.

1.3. Quy định về hủy văn bản công chứng

Theo Luật Công chứng năm 2014:

Việc hủy văn bản công chứng chỉ được thực hiện theo bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án
Công chứng viên không có quyền tự mình hủy văn bản đã công chứng

👉 Do đó, căn cứ hủy văn bản công chứng khi chữ ký bị giả mạo phải được xác lập thông qua quá trình tố tụng tại Tòa án.

2. Chữ ký bị giả mạo – căn cứ trực tiếp để hủy văn bản công chứng

2.1. Giả mạo chữ ký làm mất điều kiện có hiệu lực của giao dịch

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi:

Chủ thể có năng lực pháp luật và năng lực hành vi
Chủ thể hoàn toàn tự nguyện
Mục đích và nội dung không vi phạm điều cấm của luật

👉 Khi chữ ký bị giả mạo:

Người có tên trong văn bản không ký và không thể hiện ý chí
Điều kiện “tự nguyện” không được đáp ứng

➡️ Đây là căn cứ pháp lý quan trọng để Tòa án tuyên giao dịch vô hiệu, đồng thời hủy văn bản công chứng.

2.2. Công chứng viên không phát hiện không làm hợp pháp hóa chữ ký giả

Trong thực tế, nhiều ý kiến cho rằng:

“Văn bản đã được công chứng thì mặc nhiên hợp pháp”

Quan điểm này không đúng. Theo pháp luật:

Công chứng viên xác nhận hình thức, thời điểm ký và lời chứng
Công chứng không làm phát sinh ý chí nếu ý chí đó không tồn tại

Xem thêm: Một người không đồng ý, có công chứng được không? Tình huống công chứng phân chia thừa kế

👉 Do đó, dù công chứng viên không phát hiện chữ ký giả tại thời điểm ký, thì chữ ký giả vẫn là chữ ký giả, không làm phát sinh hiệu lực pháp lý.

>>> Xem thêm: Đừng để sai sót giấy tờ làm chậm tiến độ giao dịch – hãy để dịch vụ sang tên sổ đỏ đồng hành ngay từ bước đầu tiên.

3. Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên khi chữ ký bị giả mạo

3.1. Không đương nhiên phát sinh trách nhiệm nếu không có lỗi

Theo Luật Công chứng:

Công chứng viên phải kiểm tra giấy tờ, năng lực hành vi và sự tự nguyện
Công chứng viên không phải chịu trách nhiệm tuyệt đối cho mọi trường hợp giả mạo tinh vi

➡️ Nếu chứng minh được:

Hành vi giả mạo được thực hiện tinh vi
Công chứng viên đã tuân thủ đúng trình tự, thủ tục

👉 Công chứng viên có thể không phải chịu trách nhiệm bồi thường.

3.2. Trường hợp công chứng viên có lỗi

Ngược lại, nếu:

Không kiểm tra giấy tờ tùy thân
Không đối chiếu chữ ký
Không yêu cầu người ký ký trực tiếp trước mặt

➡️ Công chứng viên có thể phải:

Bồi thường thiệt hại
Chịu trách nhiệm kỷ luật
Thậm chí liên đới trách nhiệm nếu gây hậu quả nghiêm trọng

4. Ví dụ minh họa thực tế về hủy văn bản công chứng do giả mạo chữ ký

Ví dụ thực tế

Ông A đứng tên quyền sử dụng đất. Con trai ông A là B đã giả mạo chữ ký của ông A để ký hợp đồng chuyển nhượng cho bà C tại Văn phòng công chứng. Công chứng viên không phát hiện vì:

Giấy tờ tùy thân được làm giả tinh vi
Người ký có ngoại hình gần giống

Sau đó, ông A khởi kiện yêu cầu hủy hợp đồng công chứng.

➡️ Kết quả:

Tòa án trưng cầu giám định chữ ký
Kết luận chữ ký là giả mạo
Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu và hủy văn bản công chứng

Dù công chứng viên không phát hiện tại thời điểm ký, văn bản công chứng vẫn bị hủy vì thiếu ý chí của chủ thể.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn cách liên hệ cơ quan nhà nước để Kiểm tra sổ đỏ giả nhanh chóng

5. Rủi ro pháp lý từ văn bản công chứng có chữ ký giả mạo

Việc tồn tại văn bản công chứng có chữ ký giả mạo kéo theo nhiều rủi ro:

Giao dịch bị tuyên vô hiệu
Bên thứ ba ngay tình có thể không được bảo vệ
Tranh chấp kéo dài, phát sinh nghĩa vụ hoàn trả, bồi thường
Uy tín và trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên bị ảnh hưởng

👉 Đây là lý do vì sao căn cứ hủy văn bản công chứng khi chữ ký bị giả mạo luôn được Tòa án xem xét rất chặt chẽ.

6. Kết luận

Chữ ký bị giả mạo là căn cứ trực tiếp để hủy văn bản công chứng
Việc công chứng viên không phát hiện tại thời điểm ký không làm phát sinh hiệu lực pháp lý cho chữ ký giả
Văn bản công chứng chỉ có thể bị hủy theo bản án hoặc quyết định có hiệu lực của Tòa án
Trách nhiệm của công chứng viên được xem xét dựa trên mức độ lỗi và quy trình nghiệp vụ

Xem thêm: Có thể công chứng hợp đồng đặt cọc nhà đất ở tỉnh khác không?

👉 Trong thực tiễn, việc giám định chữ ký là chứng cứ then chốt để Tòa án quyết định hủy hay không hủy văn bản công chứng.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Chứng thực và giá trị pháp lý trong các giao dịch dân sự – hành chính.

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hướng dẫn thủ tục công chứng hợp đồng hợp tác kinh doanh

>>> Phí công chứng được tính theo quy định pháp luật nào và bao gồm những khoản gì?

>>> Ai là người chịu phí công chứng hợp đồng đặt cọc nhà đất?

>>> Đặt cọc mua bán nhà đất qua môi giới có cần công chứng không?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.