Điều khoản mập mờ trong hợp đồng: Công chứng viên từ chối?

Trong hoạt động công chứng, không chỉ việc hợp đồng có vi phạm điều cấm của pháp luật mới là căn cứ từ chối công chứng. Trên thực tế, nhiều hợp đồng tuy không vi phạm điều cấm rõ ràng nhưng lại chứa điều khoản mập mờ, đa nghĩa, khiến bản chất giao dịch bị hiểu sai hoặc bị che giấu. Đây là rủi ro pháp lý nghiêm trọng, buộc công chứng viên phải từ chối công chứng để bảo đảm an toàn pháp lý.

>>> Xem thêm: Cần công chứng ngoài giờ? Văn phòng công chứng có thể hỗ trợ bạn.

1. Điều khoản mập mờ gây hiểu sai bản chất giao dịch là gì?

1.1. Khái niệm điều khoản mập mờ trong hợp đồng công chứng

Điều khoản mập mờ là điều khoản:

Không rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên
Có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau
Không phản ánh đúng bản chất thực sự của giao dịch

👉 Đây là từ khóa phụ quan trọng trong việc xác định rủi ro công chứng.

1.2. Các dạng điều khoản mập mờ thường gặp

Trong thực tiễn công chứng, điều khoản mập mờ thường xuất hiện dưới các dạng:

Điều khoản về giá chuyển nhượng không thống nhất với phương thức thanh toán
Điều khoản vừa thể hiện mua bán, vừa mang dấu hiệu tặng cho
Điều khoản giao tiền nhưng không xác định rõ là đặt cọc, trả trước hay vay
Điều khoản ràng buộc nhưng không xác định rõ chế tài vi phạm

➡️ Những điều khoản này có thể dẫn đến hiểu sai bản chất giao dịch.

2. Căn cứ pháp lý để từ chối công chứng khi hợp đồng có điều khoản mập mờ

2.1. Nguyên tắc minh bạch và tự nguyện trong giao dịch dân sự

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015:

Giao dịch dân sự phải được xác lập trên cơ sở tự nguyện, thiện chí, trung thực
Nội dung giao dịch phải rõ ràng, xác định được

👉 Điều khoản mập mờ có thể làm sai lệch ý chí thực sự của các bên.

2.2. Nghĩa vụ kiểm tra nội dung hợp đồng của công chứng viên

Theo Luật Công chứng năm 2014:

Công chứng viên phải kiểm tra tính hợp pháp, tính xác thực của hợp đồng
Phải giải thích rõ quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý
Phải từ chối công chứng nếu hợp đồng có nội dung không rõ ràng, dễ gây hiểu sai

➡️ Đây là căn cứ pháp lý trực tiếp cho việc từ chối công chứng khi hợp đồng có điều khoản mập mờ.

>>> Xem thêm: Không cần chen chúc chờ đợi tại cơ quan nhà nước – dịch vụ làm sổ hồng giúp bạn giải quyết mọi thủ tục ngay tại văn phòng.

Xem thêm: Hồ sơ sang tên xe máy – Cập nhật năm 2025

3. Vì sao điều khoản mập mờ là căn cứ từ chối công chứng?

3.1. Điều khoản mập mờ làm sai lệch bản chất giao dịch

Khi điều khoản không rõ:

Có thể che giấu giao dịch giả tạo
Có thể nhằm né thuế, né nghĩa vụ tài chính
Có thể dẫn đến giao dịch vô hiệu

👉 Công chứng viên không được công chứng giao dịch tiềm ẩn nguy cơ vô hiệu.

3.2. Rủi ro pháp lý nếu vẫn công chứng hợp đồng mập mờ

Nếu công chứng viên vẫn ký:

Văn bản công chứng có nguy cơ bị Tòa án hủy
Phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Ảnh hưởng uy tín và trách nhiệm nghề nghiệp

➡️ Từ chối công chứng là biện pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý.

4. Ví dụ minh họa thực tế về từ chối công chứng do điều khoản mập mờ

Ví dụ thực tế

Ông A và bà B lập hợp đồng “chuyển nhượng quyền sử dụng đất”. Trong hợp đồng:

Ghi giá chuyển nhượng 500 triệu đồng
Nhưng điều khoản khác lại ghi “bên B giao cho bên A 500 triệu đồng để bảo đảm thực hiện việc chuyển nhượng”

Công chứng viên nhận thấy:

Không xác định rõ đây là mua bán hay đặt cọc
Bản chất giao dịch bị hiểu sai

➡️ Công chứng viên yêu cầu chỉnh sửa, làm rõ. Khi các bên không thống nhất, công chứng viên từ chối công chứng.

>>> Xem thêm: Vì sao hồ sơ Công chứng ủy quyền thường bị trả lại?

5. Hướng xử lý đúng của công chứng viên khi gặp hợp đồng có điều khoản mập mờ

5.1. Giải thích và yêu cầu làm rõ nội dung hợp đồng

Công chứng viên cần:

Giải thích rủi ro pháp lý cho các bên
Yêu cầu sửa đổi điều khoản cho rõ ràng, thống nhất
Ghi nhận đúng bản chất giao dịch thực tế

5.2. Từ chối công chứng nếu các bên không khắc phục

Nếu các bên:

Không sửa đổi điều khoản mập mờ
Cố tình giữ nội dung gây hiểu sai bản chất giao dịch

➡️ Công chứng viên bắt buộc phải từ chối công chứng theo luật định.

6. Kết luận

Từ chối công chứng khi hợp đồng có điều khoản mập mờ gây hiểu sai bản chất giao dịch là nghĩa vụ pháp lý của công chứng viên
Điều khoản mập mờ có thể dẫn đến giao dịch vô hiệu, tranh chấp phức tạp
Công chứng viên phải chủ động phát hiện, giải thích và kiên quyết từ chối khi cần thiết
Việc từ chối không phải gây khó dễ mà là bảo vệ an toàn pháp lý cho các bên và cho chính hoạt động công chứng

👉 Đối với người tham gia giao dịch, cần chuẩn bị hợp đồng rõ ràng, minh bạch, phản ánh đúng bản chất giao dịch để tránh bị từ chối công chứng.

Xem thêm: Người nước ngoài có được lập di chúc để lại tài sản ở Việt Nam?

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Công chứng giấy ủy quyền mua bán tài sản bao gồm những giấy tờ gì?

>>> Dịch vụ dịch thuật lấy ngay sau 15 phút

>>> Thủ tục công chứng mua bán xe thông dụng năm 2025

>>> Công chứng văn bản khai nhận di sản trúng thưởng xổ số

>>> Có thể công chứng hợp đồng đặt cọc nhà đất ở tỉnh khác không?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.