Trong thực tiễn giao dịch nhà đất và dân sự, không ít hợp đồng được công chứng đầy đủ về hình thức nhưng sau đó vẫn bị Tòa án tuyên vô hiệu do giả tạo. Khi đó, hệ quả pháp lý đặt ra là: văn bản công chứng có bị hủy không, căn cứ hủy như thế nào và trách nhiệm thuộc về ai? Đây là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong hoạt động công chứng và giải quyết tranh chấp dân sự.
>>> Xem thêm: Uy tín được khẳng định qua hàng nghìn giao dịch tại văn phòng công chứng.
1. Giao dịch giả tạo là gì? Giao dịch dân sự vô hiệu giả tạo là gì?
1.1. Khái niệm giao dịch dân sự vô hiệu giả tạo
Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, giao dịch dân sự vô hiệu giả tạo là:
Giao dịch được xác lập chỉ nhằm che giấu một giao dịch khác
Hoặc nhằm trốn tránh nghĩa vụ đối với Nhà nước hoặc người thứ ba
Ý chí thể hiện ra bên ngoài không phản ánh đúng ý chí thực sự của các bên
👉 Đây là từ khóa phụ quan trọng để xác định bản chất giao dịch.
1.2. Các dạng giao dịch giả tạo thường gặp
Trong thực tế, giao dịch giả tạo thường xuất hiện dưới các hình thức:
Hợp đồng mua bán che giấu việc tặng cho tài sản
Hợp đồng chuyển nhượng để né thuế, né nghĩa vụ tài chính
Hợp đồng mua bán nhà đất nhằm che giấu việc vay tiền có bảo đảm
Hợp đồng chuyển nhượng nhằm tẩu tán tài sản để trốn tránh thi hành án
➡️ Dù được công chứng hợp lệ, các giao dịch này vẫn tiềm ẩn nguy cơ bị tuyên vô hiệu.
2. Căn cứ pháp lý xác định giao dịch giả tạo
2.1. Căn cứ Bộ luật Dân sự 2015
Theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015:
Giao dịch dân sự giả tạo thì vô hiệu
Giao dịch bị che giấu vẫn có thể có hiệu lực nếu đáp ứng đủ điều kiện luật định
👉 Như vậy, khi Tòa án xác định hợp đồng là giao dịch dân sự vô hiệu giả tạo, bản thân hợp đồng đó không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ pháp lý.
2.2. Quan hệ giữa giao dịch vô hiệu và văn bản công chứng
Theo Luật Công chứng năm 2014:
Văn bản công chứng có giá trị chứng cứ
Nhưng không làm hợp pháp hóa nội dung trái pháp luật
➡️ Công chứng chỉ xác nhận hình thức và ý chí thể hiện tại thời điểm ký, không bảo đảm giao dịch không giả tạo.
>>> Xem thêm: Khi bạn muốn an tâm tuyệt đối về pháp lý, hãy chọn dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói có kinh nghiệm thực hiện cho hàng nghìn khách hàng.
3. Căn cứ hủy văn bản công chứng khi giao dịch giả tạo
3.1. Văn bản công chứng không thể tồn tại độc lập với giao dịch
Văn bản công chứng là:
Hình thức thể hiện của hợp đồng, giao dịch
Phụ thuộc vào tính hợp pháp của nội dung giao dịch
5. Ví dụ minh họa thực tế về hủy văn bản công chứng do giao dịch giả tạo
Ví dụ thực tế
Ông A và con gái B lập hợp đồng mua bán nhà ở và được công chứng đầy đủ. Giá chuyển nhượng ghi trên hợp đồng thấp hơn rất nhiều so với thực tế. Sau đó:
Cơ quan thuế phát hiện hai bên không có giao dịch tiền mua bán
Thực chất là tặng cho tài sản để né thuế thu nhập cá nhân
Tòa án xác định:
Hợp đồng mua bán là giao dịch dân sự vô hiệu giả tạo
Giao dịch bị che giấu là hợp đồng tặng cho
➡️ Tòa án tuyên:
Hợp đồng mua bán vô hiệu
Hủy văn bản công chứng
Buộc các bên thực hiện nghĩa vụ thuế theo giao dịch thực
6. Kết luận
Giao dịch dân sự vô hiệu giả tạo là căn cứ trực tiếp để hủy văn bản công chứng
Công chứng không làm hợp pháp hóa giao dịch trái pháp luật
Khi hợp đồng bị tuyên vô hiệu giả tạo, văn bản công chứng đương nhiên mất giá trị pháp lý
Việc hủy văn bản công chứng nhằm:
Bảo vệ trật tự pháp luật
Ngăn chặn hành vi trốn tránh nghĩa vụ
Bảo đảm sự minh bạch trong giao dịch dân sự
👉 Đối với công chứng viên và người tham gia giao dịch, việc nhận diện sớm dấu hiệu giao dịch giả tạo là yếu tố then chốt để phòng ngừa tranh chấp và rủi ro pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
