Trong hoạt động công chứng, nguyên tắc tự nguyện là nền tảng để xác lập giá trị pháp lý của hợp đồng, giao dịch. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn xảy ra nhiều trường hợp văn bản đã được công chứng nhưng sau đó bị yêu cầu hủy văn bản công chứng do không bảo đảm nguyên tắc tự nguyện của các bên tham gia giao dịch. Đây là một trong những căn cứ phổ biến dẫn đến việc Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu.

>>> Xem thêm: Đây là phòng công chứng được nhiều khách hàng tin tưởng nhất hiện nay.

1. Nguyên tắc tự nguyện – căn cứ pháp lý cốt lõi trong công chứng

Nguyên tắc tự nguyện

1.1. Quy định pháp luật về nguyên tắc tự nguyện

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi:

  • Các bên tham gia hoàn toàn tự nguyện

  • Ý chí của chủ thể được bộc lộ trung thực, không bị ép buộc, lừa dối

Nguyên tắc này là điều kiện bắt buộc để giao dịch phát sinh hiệu lực pháp lý.

1.2. Nguyên tắc tự nguyện trong hoạt động công chứng

Theo Luật Công chứng năm 2014:

  • Công chứng viên phải kiểm tra sự tự nguyện của người yêu cầu công chứng

  • Phải giải thích rõ quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý của giao dịch

  • Phải từ chối công chứng nếu có căn cứ cho rằng việc giao kết không xuất phát từ ý chí tự nguyện

👉 Việc bảo đảm nguyên tắc tự nguyện là trách nhiệm pháp lý trực tiếp của công chứng viên.

2. Không bảo đảm nguyên tắc tự nguyện – từ khóa chính dẫn đến hủy văn bản công chứng

2.1. Các trường hợp không bảo đảm nguyên tắc tự nguyện

Một số trường hợp thường gặp làm mất nguyên tắc tự nguyện gồm:

  • Bị đe dọa, cưỡng ép ký hợp đồng

  • Bị lừa dối về nội dung, mục đích giao dịch

  • Không nhận thức đầy đủ về hậu quả pháp lý do tuổi cao, bệnh lý

  • Ký kết trong tình trạng tinh thần không minh mẫn

👉 Trong các trường hợp này, ý chí của chủ thể không được hình thành một cách tự do, làm giao dịch không hợp pháp.

2.2. Hậu quả pháp lý khi nguyên tắc tự nguyện không được bảo đảm

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015:

  • Giao dịch dân sự được xác lập do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép thì vô hiệu

  • Khi giao dịch vô hiệu, các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận

➡️ Đây là cơ sở pháp lý trực tiếp để Tòa án hủy văn bản công chứng.

>>> Xem thêm: Muốn sang tên nhà đất mà không mất thời gian tìm hiểu thủ tục? Hãy liên hệ ngay dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói tại Hà Nội để được hỗ trợ tận tình.

Xem thêm:  Di chúc - những điều cần biết khi viết di chúc?

3. Căn cứ hủy văn bản công chứng do không bảo đảm nguyên tắc tự nguyện

Nguyên tắc tự nguyện

3.1. Giao dịch dân sự vô hiệu là căn cứ hủy văn bản công chứng

Theo Luật Công chứng năm 2014:

  • Văn bản công chứng có giá trị chứng cứ

  • Nhưng có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu

👉 Khi Tòa án xác định giao dịch không bảo đảm nguyên tắc tự nguyện và tuyên vô hiệu, thì văn bản công chứng buộc phải bị hủy.

3.2. Công chứng viên không phát hiện không làm hợp pháp hóa giao dịch

Trong nhiều vụ việc:

  • Công chứng viên không phát hiện dấu hiệu cưỡng ép tại thời điểm ký

  • Việc công chứng được thực hiện đúng trình tự, thủ tục

Tuy nhiên:

  • Công chứng không thể thay thế ý chí thật sự của chủ thể

  • Việc không phát hiện không làm phát sinh hiệu lực cho giao dịch thiếu tự nguyện

4. Ví dụ minh họa thực tế về hủy văn bản công chứng do thiếu tự nguyện

Ví dụ thực tế

Bà A (80 tuổi) ký hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho con trai tại Văn phòng công chứng. Sau đó, bà A khởi kiện yêu cầu hủy hợp đồng, cho rằng:

  • Bị con trai đe dọa không chăm sóc nếu không ký

  • Không hiểu rõ nội dung hợp đồng là tặng cho toàn bộ tài sản

Tòa án:

  • Xác minh lời khai của người làm chứng

  • Xem xét tình trạng sức khỏe, nhận thức của bà A

  • Kết luận giao dịch không bảo đảm nguyên tắc tự nguyện

➡️ Tòa án tuyên:

  • Giao dịch vô hiệu

  • Hủy văn bản công chứng đã được lập trước đó

>>> Xem thêm: Tiện lợi – nhanh chóng – linh hoạt cùng Văn phòng công chứng thứ 7 chủ nhật mở cửa từ 8h00 – 18h30.

5. Rủi ro pháp lý và trách nhiệm liên quan khi văn bản công chứng bị hủy

5.1. Rủi ro cho các bên tham gia giao dịch

  • Mất quyền đối với tài sản

  • Phát sinh nghĩa vụ hoàn trả, bồi thường

  • Tranh chấp kéo dài, ảnh hưởng quan hệ gia đình

5.2. Trách nhiệm của công chứng viên

Nếu công chứng viên:

  • Không kiểm tra kỹ sự tự nguyện

  • Không giải thích đầy đủ hậu quả pháp lý

➡️ Có thể phát sinh:

  • Trách nhiệm bồi thường thiệt hại

  • Trách nhiệm kỷ luật theo Luật Công chứng

6. Kết luận

  • Nguyên tắc tự nguyện là điều kiện bắt buộc để giao dịch công chứng có hiệu lực

  • Khi không bảo đảm nguyên tắc tự nguyện, giao dịch dân sự bị tuyên vô hiệu

  • Việc giao dịch vô hiệu là căn cứ pháp lý trực tiếp để hủy văn bản công chứng

  • Công chứng viên cần đặc biệt thận trọng trong việc đánh giá ý chí tự nguyện của các bên

👉 Trong thực tiễn, việc chứng minh lừa dối, cưỡng ép là yếu tố then chốt để Tòa án quyết định hủy hay không hủy văn bản công chứng.

Xem thêm:  Độ tuổi nghỉ hưu mới nhất

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hướng dẫn thủ tục công chứng hợp đồng hợp tác kinh doanh

>>> Thừa kế là gì? Có những trường hợp thừa kế nào?

>>> Công chứng văn bản thừa kế cần bao nhiêu người đồng thừa kế ký tên?

>>> Một người đứng ra nhận tiền đặt cọc thay có hợp pháp không?

>>> Có cần chữ ký của vợ hoặc chồng khi ký hợp đồng đặt cọc nhà đất?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

  1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
  2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

  • Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
  • Hotline: 0966.22.7979
  • Email: ccnguyenhue165@gmail.com
Đánh giá