Làm gì khi người vay không trả nợ đúng hợp đồng vay tài sản?
Trong thực tế, nhiều người sau khi cho bạn bè, người thân vay tiền hoặc tài sản theo thỏa thuận bằng hợp đồng vay tài sản, nhưng đến hạn lại không được thanh toán đúng cam kết. Vậy trong trường hợp người vay không trả nợ đúng hạn, bên cho vay cần xử lý như thế nào để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn pháp lý đầy đủ về các bước xử lý theo quy định của pháp luật.
>>> Xem thêm: Có thể yêu cầu cấp lại bản sao văn bản công chứng từ văn phòng công chứng không?
1. Hợp đồng vay tài sản là gì?
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay, khi đến hạn, bên vay phải hoàn trả lại tài sản cùng loại và số lượng, chất lượng như đã nhận, và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
Tài sản vay có thể là tiền, vàng, hiện vật (xe máy, điện thoại, máy móc…) tùy theo sự thỏa thuận.
Ví dụ minh họa: Anh A và anh B lập hợp đồng vay tài sản là 100 triệu đồng, thỏa thuận thời hạn vay là 6 tháng, không tính lãi. Sau 6 tháng, anh B không trả, dù anh A đã nhắc nhiều lần. Trong trường hợp này, hợp đồng có hiệu lực, và anh A có quyền áp dụng các biện pháp pháp lý để yêu cầu thanh toán.
2. Nghĩa vụ của bên vay trong hợp đồng vay tài sản
Căn cứ Điều 465 và 466 Bộ luật Dân sự 2015, bên vay có các nghĩa vụ sau:
Phải hoàn trả đúng loại tài sản đã vay Hoàn trả đủ số lượng, đúng chất lượng và đúng thời hạn Nếu tài sản vay là tiền, phải trả đủ tiền gốc và lãi (nếu có thỏa thuận) Nếu không có thỏa thuận thời hạn trả, thì khi bên cho vay yêu cầu, người vay phải trả ngay
Nếu vi phạm một trong các nghĩa vụ trên, người vay được coi là vi phạm hợp đồng vay tài sản, và bên cho vay có quyền yêu cầu bồi thường hoặc khởi kiện.
>>> Xem thêm: Những quy chuẩn nào cần được hoàn thiện để nâng cao chất lượng dịch vụ công chứng tại Việt Nam?
3. Xử lý khi người vay không trả nợ đúng hợp đồng vay tài sản
Gửi yêu cầu thanh toán nợ
Trước tiên, bên cho vay nên gửi văn bản yêu cầu thanh toán nợ, có thời hạn cụ thể để người vay thực hiện nghĩa vụ. Văn bản cần ghi rõ số tiền hoặc tài sản phải trả, thời gian vay, thời điểm đến hạn và nghĩa vụ lãi (nếu có). Đây là cơ sở quan trọng để chứng minh thiện chí giải quyết và làm căn cứ khởi kiện nếu cần.
Ví dụ: Anh A gửi thư đề nghị anh B trả lại 100 triệu trong vòng 7 ngày, nếu không sẽ khởi kiện ra tòa.
Trong một số trường hợp, nếu người vay có lý do chính đáng như khó khăn tài chính, bệnh tật…, các bên có thể thỏa thuận lại thời gian trả nợ. Điều này cần lập thành văn bản bổ sung hợp đồng vay tài sản để có giá trị pháp lý.
Khởi kiện ra tòa án
Nếu người vay cố tình không trả nợ và không có thiện chí giải quyết, bên cho vay có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo Điều 26 và Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Hồ sơ khởi kiện gồm:
Đơn khởi kiện Bản sao CMND/CCCD, hộ khẩu (hoặc giấy tờ tương đương) của nguyên đơn Hợp đồng vay tài sản hoặc giấy mượn tiền (có chữ ký, chứng cứ chuyển giao tiền…) Các bằng chứng yêu cầu đòi nợ đã gửi
Thời hiệu khởi kiện là 03 năm kể từ ngày quyền yêu cầu bị xâm phạm (theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015).
>>> Xem thêm: Quy định pháp luật mới nhất về thủ tục cấp sổ đỏ dành cho hộ gia đình, cá nhân là gì?
4. Người vay không trả nợ có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Trong một số trường hợp đặc biệt, nếu có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, người vay có thể bị xử lý hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017):
Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174): Nếu ngay từ đầu người vay đã gian dối, tạo niềm tin để vay tài sản nhưng không có ý định trả, có thể bị truy tố.
Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (Điều 175): Nếu sau khi vay tài sản, người vay bỏ trốn, sử dụng sai mục đích dẫn đến mất khả năng trả, cũng có thể bị truy cứu hình sự.
Tuy nhiên, nếu chỉ đơn thuần là tranh chấp dân sự, không có yếu tố gian dối hay bỏ trốn, thì vụ việc chỉ giải quyết theo hướng dân sự.
Ví dụ: Anh C vay 200 triệu đồng của chị D để mở quán cà phê, có ghi giấy vay tiền, nhưng sau đó bỏ trốn, không trả và cắt liên lạc. Trong trường hợp này, có thể bị xử lý theo tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
5. Lưu ý khi lập hợp đồng vay tài sản để tránh rủi ro
Luôn lập hợp đồng vay tài sản bằng văn bản, ghi rõ thông tin các bên, số tiền, tài sản vay, thời hạn trả, lãi suất (nếu có), và có chữ ký của người vay Có thể mời người làm chứng, công chứng hoặc ghi âm, ghi hình khi giao nhận tiền Lưu giữ các chứng cứ như sao kê chuyển khoản, tin nhắn, email yêu cầu trả nợ
Việc chuẩn bị đầy đủ các chứng cứ giúp tăng cơ hội thắng kiện khi xảy ra tranh chấp.
Khi người vay không trả đúng hạn theo hợp đồng vay tài sản, bên cho vay cần thực hiện các bước theo trình tự pháp lý: gửi yêu cầu thanh toán, thỏa thuận lại thời gian trả nợ (nếu cần), và cuối cùng là khởi kiện ra tòa. Việc trang bị kiến thức pháp luật và chủ động trong các bước xử lý sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của bạn một cách hiệu quả và đúng quy định.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
