Thanh lý tài sản thế chấp – Ai được ưu tiên mua lại?
Thanh lý tài sản thế chấp là giai đoạn quan trọng trong quá trình xử lý nợ xấu, khi bên vay không còn khả năng thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Nhưng ai được ưu tiên mua lại tài sản này, trình tự thanh lý ra sao, có phải qua đấu giá hay không? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin pháp lý cập nhật nhất theo quy định hiện hành năm 2025.
>>> Xem thêm: Địa điểm công chứng an toàn, bảo mật hàng đầu – tìm hiểu về văn phòng công chứng ngay hôm nay!
1. Thanh lý tài sản thế chấp là gì?
Thanh lý tài sản thế chấp là việc bán tài sản dùng để bảo đảm nghĩa vụ dân sự (thường là khoản vay) nhằm thu hồi nợ khi người vay vi phạm nghĩa vụ thanh toán.
📌 Căn cứ pháp lý:
Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt từ Điều 301 đến Điều 308;
Nghị định 21/2021/NĐ-CP về thi hành Bộ luật Dân sự về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ;
Luật Đấu giá tài sản 2016 (nếu tài sản thanh lý bắt buộc qua đấu giá).
2. Các trường hợp thanh lý tài sản thế chấp
2.1 Khi nào tài sản bị thanh lý?
Bên vay không trả nợ đúng hạn;
Bên thế chấp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ khác trong hợp đồng;
Có quyết định của Tòa án hoặc cơ quan thi hành án về xử lý tài sản bảo đảm.
📍 Ví dụ: Anh Minh thế chấp xe ô tô để vay ngân hàng. Khi mất khả năng chi trả, anh đề xuất mua lại xe theo giá thỏa thuận với ngân hàng. Nếu ngân hàng đồng ý, việc mua lại này vẫn hợp pháp và không cần đấu giá.
>>> Xem thêm: Mức phí công chứng hợp đồng thế chấp được tính thế nào? Tham khảo ngay công chứng hợp đồng thế chấp.
3.3 Người thân hoặc người thứ ba có được ưu tiên?
Không có quy định ưu tiên đặc biệt cho người thân hoặc người thứ ba;
Tuy nhiên, nếu đấu giá, bất kỳ ai đủ điều kiện pháp lý đều có quyền tham gia và mua tài sản.
4. Trình tự thanh lý tài sản thế chấp
4.1 Trường hợp có thỏa thuận xử lý tài sản
Hai bên lập biên bản xử lý tài sản;
Xác định giá tài sản theo giá thị trường (có thể thuê định giá);
Thực hiện mua bán tài sản theo đúng trình tự pháp luật (có công chứng nếu là nhà đất).
4.2 Trường hợp xử lý thông qua đấu giá
Cơ quan thi hành án hoặc ngân hàng thuê tổ chức đấu giá;
Niêm yết thông tin công khai;
Tiến hành đấu giá theo Luật Đấu giá tài sản 2016;
Người trúng đấu giá thực hiện thanh toán, tài sản được giao sau đó.
Chị Thảo vay 2 tỷ đồng từ ngân hàng, thế chấp căn nhà tại Bình Dương. Sau 3 năm, chị không còn khả năng trả nợ. Ngân hàng thông báo sẽ thanh lý tài sản qua đấu giá. Trước ngày mở đấu giá, em trai chị Thảo ngỏ ý muốn mua lại căn nhà. Tuy nhiên, vì không có quyền ưu tiên hợp pháp, anh buộc phải tham gia đấu giá công khai như những người khác.
Kết quả: Anh vẫn có thể mua được nhà, nhưng phải cạnh tranh theo giá và tuân thủ quy định về đấu giá tài sản.
6. Một số lưu ý pháp lý khi thanh lý tài sản thế chấp
6.1 Giá bán phải phù hợp với giá thị trường khi thanh lý tài sản thế chấp
Theo khoản 2 Điều 306 BLDS 2015, giá bán tài sản phải phù hợp với giá thị trường, nếu không có thỏa thuận khác. Điều này nhằm tránh rủi ro pháp lý và tranh chấp từ bên thứ ba.
6.2 Phải thông báo cho bên thế chấp
Bên nhận thế chấp phải gửi văn bản thông báo trước khi thực hiện thanh lý, trừ trường hợp có thỏa thuận khác trong hợp đồng.
7. Kết luận: Có thể mua lại tài sản bị thanh lý, nhưng không ai có “quyền ưu tiên tuyệt đối”
Việc thanh lý tài sản thế chấp được điều chỉnh chặt chẽ bởi pháp luật để đảm bảo quyền lợi của các bên. Dù có thể thỏa thuận để mua lại, nhưng không có ai được “ưu tiên tuyệt đối”. Do đó, người có nhu cầu nên nắm rõ quy trình, chuẩn bị tài chính và theo dõi kỹ quá trình xử lý tài sản để tránh bỏ lỡ cơ hội.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
