Thực hiện công chứng ngoài văn phòng trong trường hợp người ký bị hạn chế năng lực
Trong thực tiễn, nhiều giao dịch dân sự phát sinh nhu cầu công chứng ngoài trụ sở hạn chế năng lực, đặc biệt trong các trường hợp người ký kết bị bệnh tâm thần mức độ nhẹ, người nghiện ma túy, người cao tuổi bị suy giảm nhận thức hoặc người đang điều trị dài ngày không thể di chuyển. Đây là nhóm trường hợp có rủi ro pháp lý rất cao, bởi chỉ cần xác định sai tình trạng năng lực hành vi dân sự, giao dịch dù đã được công chứng vẫn có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng Hà Nội công chứng bằng tốt nghiệp nhanh chóng, lấy ngay
1. Căn cứ pháp lý điều chỉnh công chứng ngoài trụ sở hạn chế năng lực
1.1. Quy định về công chứng ngoài trụ sở
Khoản 1 Điều 44 Luật Công chứng năm 2014 quy định:
“Việc công chứng phải được thực hiện tại trụ sở của tổ chức hành nghề công chứng, trừ trường hợp người yêu cầu công chứng không thể đến trụ sở, thì việc công chứng có thể được thực hiện ngoài trụ sở.”
Như vậy, công chứng ngoài trụ sở được phép, kể cả trong trường hợp người ký bị hạn chế năng lực, nếu có lý do khách quan và tuân thủ đầy đủ điều kiện pháp luật.
1.2. Quy định về người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự
Theo Điều 24 Bộ luật Dân sự năm 2015:
“Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự là người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình theo quyết định của Tòa án.”
Ngoài ra, Điều 22 và Điều 23 Bộ luật Dân sự 2015 còn quy định về:
Người mất năng lực hành vi dân sự;
Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
➡️ Việc xác định đúng tình trạng pháp lý của người ký là điều kiện tiên quyết khi thực hiện công chứng ngoài trụ sở người bị hạn chế năng lực
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng hợp đồng thuê nhà trọn gói, giúp bạn tiết kiệm thời gian
2. Điều kiện để công chứng ngoài trụ sở hạn chế năng lực hợp pháp
2.1. Phải có quyết định của Tòa án xác định tình trạng năng lực khi công chứng ngoài trụ sở hạn chế năng lực
Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự chỉ được xác định thông qua quyết định có hiệu lực của Tòa án, không căn cứ vào cảm nhận chủ quan.
➡️ Khi công chứng ngoài trụ sở người bị hạn chế năng lực, công chứng viên phải:
Kiểm tra quyết định của Tòa án;
Xác định rõ phạm vi hạn chế năng lực;
Đối chiếu với loại giao dịch được công chứng.
2.2. Sự tham gia bắt buộc của người đại diện theo pháp luật
Theo khoản 2 Điều 24 Bộ luật Dân sự 2015:
“Giao dịch dân sự của người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.”
➡️ Do đó, trong trường hợp công chứng ngoài trụ sở người bị hạn chế năng lực:
Người đại diện theo pháp luật phải trực tiếp tham gia;
Việc công chứng không được tiến hành nếu thiếu sự đồng ý hợp lệ của người đại diện.
Không phải mọi giao dịch đều có thể được công chứng khi người ký bị hạn chế năng lực.
Công chứng viên cần đặc biệt thận trọng với:
Hợp đồng tặng cho tài sản lớn;
Chuyển nhượng quyền sử dụng đất;
Lập di chúc.
➡️ Nếu giao dịch vượt quá khả năng nhận thức hoặc phạm vi cho phép, nguy cơ vô hiệu là rất cao, dù công chứng ngoài trụ sở đúng hình thức.
3. Nguy cơ pháp lý khi công chứng ngoài trụ sở hạn chế năng lực
3.1. Nguy cơ vô hiệu giao dịch do vi phạm điều kiện chủ thể
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vô hiệu nếu:
Chủ thể không có năng lực hành vi dân sự phù hợp;
Người đại diện không đồng ý hoặc vượt quá phạm vi đại diện.
3.2. Nguy cơ vô hiệu do không bảo đảm ý chí tự nguyện
Người bị hạn chế năng lực rất dễ:
Bị tác động;
Bị chi phối;
Không hiểu đầy đủ nội dung giao dịch.
Nếu Tòa án xác định ý chí không tự nguyện theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015, văn bản công chứng sẽ bị tuyên vô hiệu.
>>> Xem thêm:Dịch vụ sổ đỏ nhà đất rẻ, nhanh, uy tín tại Hà Nội
4. Ví dụ minh họa thực tế về công chứng ngoài trụ sở hạn chế năng lực
4.1. Trường hợp công chứng ngoài trụ sở hợp pháp
Ông A bị nghiện rượu nặng, có quyết định của Tòa án tuyên hạn chế năng lực hành vi dân sự, vợ ông là người đại diện theo pháp luật. Do ông A không thể đi lại, Văn phòng công chứng cử công chứng viên đến nhà để công chứng hợp đồng cho thuê nhà, có sự đồng ý và ký xác nhận của người đại diện.
4.2. Trường hợp giao dịch bị tuyên vô hiệu
Bà B bị suy giảm nhận thức, có quyết định của Tòa án hạn chế năng lực hành vi dân sự. Con trai đưa công chứng viên đến nhà để công chứng hợp đồng tặng cho toàn bộ nhà đất, nhưng người đại diện theo pháp luật không tham gia đầy đủ.
Sau khi phát sinh tranh chấp, Tòa án tuyên vô hiệu hợp đồng, xác định việc công chứng ngoài trụ sở vi phạm nghiêm trọng điều kiện về chủ thể.
Đây là hoạt động được pháp luật cho phép nhưng tiềm ẩn rủi ro rất cao. Việc tuân thủ nghiêm ngặt quy định về năng lực hành vi dân sự, người đại diện theo pháp luật và phạm vi giao dịch là yếu tố quyết định để tránh nguy cơ giao dịch bị Tòa án tuyên vô hiệu.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
