Dấu hiệu bị ép buộc khi ký: Công chứng viên xử lý ra sao?

Trong hoạt động công chứng, nguyên tắc tự nguyện của người yêu cầu công chứng là điều kiện tiên quyết để hợp đồng, giao dịch có giá trị pháp lý. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít trường hợp người yêu cầu công chứng có dấu hiệu bị ép buộc, chi phối ý chí bởi bên thứ ba như người thân, chủ nợ, người quản lý tài sản. Khi đó, công chứng viên đứng trước nghĩa vụ pháp lý quan trọng: từ chối công chứng để ngăn chặn giao dịch trái ý chí thật sự của chủ thể.

>>> Xem thêm: Bạn đang cần nơi phòng công chứng làm việc cả ngoài giờ? Tham khảo ngay.

1. Căn cứ pháp lý về từ chối công chứng khi có nghi ngờ bị ép buộc

Việc từ chối công chứng khi người yêu cầu công chứng bị nghi ngờ chịu sự ép buộc từ bên thứ ba được xác định dựa trên các căn cứ pháp luật sau:

1.1. Nguyên tắc tự nguyện trong giao dịch dân sự

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi:

Các bên hoàn toàn tự nguyện
Ý chí được hình thành không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép

👉 Nếu ý chí bị ép buộc, giao dịch không đáp ứng điều kiện có hiệu lực, dù hình thức có hợp pháp.

1.2. Nghĩa vụ kiểm tra sự tự nguyện trong hoạt động công chứng

Theo Luật Công chứng năm 2014:

Công chứng viên phải kiểm tra ý chí tự nguyện của người yêu cầu công chứng
Phải giải thích quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý của giao dịch
Phải từ chối công chứng nếu có căn cứ cho rằng việc giao kết không xuất phát từ ý chí tự nguyện

➡️ Đây là nghĩa vụ bắt buộc, không phụ thuộc vào việc các bên có thừa nhận hay không.

2. Dấu hiệu nghi ngờ người yêu cầu công chứng bị ép buộc từ bên thứ ba

2.1. Biểu hiện tâm lý, hành vi bất thường

Một số dấu hiệu thường gặp:

Người ký lo lắng, sợ hãi, né tránh trả lời
Không dám tự quyết, thường xuyên nhìn sang người đi cùng để “xin ý kiến”
Trả lời mâu thuẫn, thiếu nhất quán về nội dung hợp đồng

👉 Đây là những dấu hiệu cho thấy ý chí có thể bị chi phối.

2.2. Sự hiện diện và chi phối của bên thứ ba

Các tình huống phổ biến:

Bên thứ ba liên tục chỉ đạo, thúc ép người ký
Không cho người yêu cầu công chứng trao đổi riêng với công chứng viên
Đe dọa về tài chính, chăm sóc, chỗ ở nếu không ký

➡️ Đây là từ khóa phụ quan trọng để nhận diện dấu hiệu ép buộc.

>>> Xem thêm: Với đội ngũ chuyên viên am hiểu pháp luật đất đai, dịch vụ làm sổ đỏ cam kết xử lý hồ sơ nhanh và chuẩn xác.

Xem thêm: Hợp đồng ủy quyền nhà đất: Đừng ký khi chưa hiểu rõ pháp luật

3. Căn cứ pháp lý để công chứng viên từ chối công chứng

3.1. Giao dịch có nguy cơ vô hiệu do bị cưỡng ép

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015:

Giao dịch dân sự được xác lập do bị đe dọa, cưỡng ép thì vô hiệu
Người bị cưỡng ép có quyền yêu cầu Tòa án tuyên giao dịch vô hiệu

👉 Công chứng viên không được công chứng giao dịch có nguy cơ vô hiệu ngay từ thời điểm xác lập.

3.2. Từ chối công chứng là biện pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý

Theo Luật Công chứng năm 2014:

Công chứng viên phải từ chối công chứng nếu hợp đồng không bảo đảm điều kiện có hiệu lực
Công chứng viên không có nghĩa vụ “chiều theo” yêu cầu ký của các bên

➡️ Việc từ chối là biện pháp bảo vệ an toàn pháp lý cho cả người yêu cầu công chứng và chính công chứng viên.

4. Ví dụ minh họa thực tế về từ chối công chứng do nghi ngờ bị ép buộc

Ví dụ thực tế

Bà A (75 tuổi) đến Văn phòng công chứng ký hợp đồng tặng cho nhà ở cho con trai là B. Trong quá trình làm việc:

B luôn trả lời thay mẹ
Không cho bà A trao đổi riêng với công chứng viên
Bà A tỏ ra lo lắng, không hiểu rõ nội dung hợp đồng

Công chứng viên:

Đề nghị trao đổi riêng với bà A nhưng bị từ chối
Nhận thấy dấu hiệu bị ép buộc từ bên thứ ba

➡️ Công chứng viên đã từ chối công chứng và giải thích rõ căn cứ pháp luật cho các bên.

Việc từ chối này giúp ngăn chặn nguy cơ giao dịch bị hủy sau này.

>>> Xem thêm: Nếu bạn đang chuẩn bị hồ sơ hành chính, nhất định phải đọc kỹ thông tin về Chứng thực để tránh bị trả hồ sơ.

5. Rủi ro pháp lý nếu không từ chối công chứng trong trường hợp bị ép buộc

Nếu công chứng viên không từ chối công chứng khi có dấu hiệu ép buộc, có thể phát sinh:

Giao dịch bị Tòa án tuyên vô hiệu
Văn bản công chứng bị hủy
Phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và trách nhiệm nghề nghiệp

👉 Đây là rủi ro thực tiễn rất lớn trong hoạt động công chứng.

6. Kết luận

Từ chối công chứng khi người yêu cầu công chứng bị nghi ngờ chịu sự ép buộc từ bên thứ ba là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc
Nguyên tắc tự nguyện là điều kiện không thể thiếu để giao dịch công chứng có hiệu lực
Công chứng viên phải độc lập, khách quan, kiên quyết từ chối dù các bên vẫn yêu cầu ký
Việc từ chối đúng lúc giúp ngăn chặn giao dịch vô hiệu và tranh chấp kéo dài

👉 Trong thực tiễn, khả năng nhận diện dấu hiệu ép buộc và xử lý kịp thời là tiêu chí quan trọng thể hiện bản lĩnh nghề nghiệp của công chứng viên.

Xem thêm: Địa chỉ văn phòng công chứng quận Tây Hồ

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Văn phòng công chứng Hà Nội hướng dẫn thủ tục công chứng hợp đồng hợp tác kinh doanh

>>> Mẫu hợp đồng mua bán xe ô tô, xe máy mới nhất 2025

>>> Công chứng văn bản thừa kế cần bao nhiêu người đồng thừa kế ký tên?

>>> Khai nhận di sản khi người thừa kế từ chối nhận phần thừa kế

>>> Đặt cọc mua bán nhà đất khi bên bán đang ly hôn có rủi ro gì?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.