Vi phạm điều cấm nhưng vẫn yêu cầu ký: Công chứng viên làm gì?

Trong hoạt động công chứng, không ít trường hợp các bên biết rõ hợp đồng có nội dung vi phạm điều cấm của pháp luật, nhưng vẫn kiên quyết yêu cầu công chứng viên ký để “hợp thức hóa” giao dịch. Trước tình huống này, công chứng viên không có quyền lựa chọn, mà bắt buộc phải từ chối công chứng. Việc từ chối không chỉ là trách nhiệm nghề nghiệp mà còn là nghĩa vụ pháp lý nhằm ngăn chặn giao dịch trái luật ngay từ đầu.

>>> Xem thêm: Hãy chọn phòng công chứng để đảm bảo giấy tờ chính xác tuyệt đối.

1. Căn cứ pháp lý về từ chối công chứng hợp đồng vi phạm điều cấm của pháp luật

Việc từ chối công chứng hợp đồng khi nội dung vi phạm điều cấm của pháp luật được xác định dựa trên các căn cứ sau:

1.1. Giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của pháp luật

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015:

Giao dịch dân sự có mục đích, nội dung vi phạm điều cấm của luật thì vô hiệu
Điều cấm của luật là những quy định không cho phép chủ thể thực hiện hành vi nhất định

➡️ Như vậy, hợp đồng có nội dung vi phạm điều cấm không thể phát sinh hiệu lực pháp lý, dù các bên hoàn toàn tự nguyện.

1.2. Nghĩa vụ từ chối công chứng của công chứng viên

Theo Luật Công chứng năm 2014:

Công chứng viên phải từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch vi phạm điều cấm của luật
Công chứng viên không được công chứng hợp đồng có nội dung trái pháp luật

👉 Đây là nghĩa vụ bắt buộc, không phụ thuộc vào ý chí của các bên.

2. Từ chối công chứng khi các bên vẫn yêu cầu ký hợp đồng trái pháp luật

2.1. Ý chí của các bên không làm hợp pháp hóa nội dung vi phạm

Trong thực tiễn, nhiều bên cho rằng:

“Chúng tôi tự nguyện, không tranh chấp, chỉ cần công chứng”

Quan điểm này không có giá trị pháp lý, bởi:

Ý chí tự nguyện không thể làm hợp pháp hóa điều cấm
Công chứng không có chức năng “hợp pháp hóa” hành vi trái luật

➡️ Do đó, dù các bên vẫn yêu cầu ký, công chứng viên vẫn phải từ chối công chứng.

2.2. Trường hợp phổ biến có dấu hiệu vi phạm điều cấm

Một số tình huống thường gặp:

Chuyển nhượng quyền sử dụng đất đang bị kê biên thi hành án
Chuyển nhượng đất không đủ điều kiện theo Luật Đất đai
Hợp đồng giả tạo nhằm che giấu giao dịch khác trái luật
Hợp đồng mua bán tài sản không thuộc quyền sở hữu của bên bán

Xem thêm: Công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá qua ủy quyền

👉 Đây đều là trường hợp bắt buộc phải từ chối công chứng.

>>> Xem thêm: Bạn đang gặp khó khăn khi sang tên tài sản? Giải pháp an toàn chính là dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói chuyên nghiệp, uy tín.

3. Trách nhiệm pháp lý nếu không từ chối công chứng hợp đồng vi phạm điều cấm

3.1. Rủi ro hợp đồng vô hiệu

Theo Bộ luật Dân sự:

Giao dịch vi phạm điều cấm của luật vô hiệu tuyệt đối
Văn bản công chứng trong trường hợp này có thể bị Tòa án hủy bỏ

➡️ Việc công chứng không làm “cứu” được hợp đồng trái luật.

3.2. Trách nhiệm của công chứng viên

Nếu công chứng viên vẫn công chứng:

Có thể bị xử lý kỷ luật
Phải bồi thường thiệt hại
Trường hợp nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm theo quy định pháp luật

👉 Đây là rủi ro nghề nghiệp rất lớn.

4. Ví dụ minh họa thực tế về từ chối công chứng hợp đồng vi phạm điều cấm

Ví dụ thực tế

Ông A yêu cầu công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bà B. Trong quá trình kiểm tra hồ sơ, công chứng viên phát hiện:

Thửa đất đang bị kê biên thi hành án
Các bên thừa nhận và vẫn đề nghị “cứ ký trước, sau này giải quyết”

Công chứng viên đã:

Giải thích rõ căn cứ pháp luật
Từ chối công chứng vì nội dung hợp đồng vi phạm điều cấm của luật

➡️ Việc từ chối này hoàn toàn đúng pháp luật, bảo vệ an toàn pháp lý cho các bên và chính công chứng viên.

>>> Xem thêm: Khám phá ngay Dịch vụ công chứng chuyên nghiệp được nhiều khách hàng tin tưởng nhất.

5. Ý nghĩa của việc từ chối công chứng hợp đồng vi phạm điều cấm

Việc từ chối công chứng hợp đồng khi phát hiện nội dung vi phạm điều cấm của pháp luật có ý nghĩa:

Ngăn chặn giao dịch vô hiệu ngay từ đầu
Bảo vệ trật tự quản lý nhà nước
Hạn chế tranh chấp, khiếu kiện phát sinh
Bảo vệ uy tín và trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên

👉 Đây là “hàng rào pháp lý” quan trọng trong hoạt động công chứng.

6. Kết luận

Từ chối công chứng hợp đồng vi phạm điều cấm của pháp luật là nghĩa vụ bắt buộc
Ý chí tự nguyện của các bên không làm hợp pháp hóa nội dung trái luật
Công chứng viên phải kiên quyết từ chối dù các bên vẫn yêu cầu ký
Việc từ chối đúng pháp luật giúp bảo vệ lợi ích của Nhà nước, xã hội và chính các chủ thể tham gia giao dịch

Xem thêm: Cách giải quyết tranh chấp khi hợp đồng mua bán bị vi phạm

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Thủ tục công chứng chia thừa kế cần những giấy tờ gì?

>>> Phí công chứng giấy ủy quyền là bao nhiêu theo quy định của pháp luật hiện hành

>>> Hợp đồng tặng cho nhà đất được lập khi nào?

>>> Hợp đồng đặt cọc nhà đất ghi sai thông tin thửa đất xử lý thế nào?

>>> Đặt cọc mua bán nhà đất khi bên bán đã kết hôn nhưng tài sản riêng

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.