Hủy hợp đồng thế chấp sau khi đã công chứng – Có được không?
Hủy hợp đồng thế chấp là tình huống phát sinh khi một hoặc cả hai bên trong quan hệ tín dụng muốn chấm dứt hiệu lực hợp đồng đã được xác lập và công chứng. Cần làm gì để đảm bảo không xảy ra tranh chấp sau này?
1. Hợp đồng thế chấp là gì và hiệu lực pháp lý khi đã công chứng?
Hợp đồng thế chấp là thỏa thuận trong đó một bên dùng tài sản của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự (thường là nghĩa vụ trả nợ vay) mà không chuyển giao tài sản cho bên nhận thế chấp.
Căn cứ pháp lý:
Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015 về khái niệm thế chấp tài sản;
Điều 119 và Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015 về giao kết và điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự;
Luật Công chứng 2014, Điều 2 và Điều 4 quy định về giá trị pháp lý của văn bản công chứng.
Khi đã công chứng, hợp đồng thế chấp có giá trị pháp lý đầy đủ, là căn cứ để đăng ký giao dịch bảo đảm và phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa các bên.
2. Có được hủy hợp đồng thế chấp đã công chứng không?
2.1 Nguyên tắc chung
Căn cứ khoản 1 Điều 51 Luật Công chứng 2014, việc hủy bỏ hợp đồng đã công chứng chỉ được thực hiện khi:
Tất cả các bên ký kết đồng ý hủy bỏ;
Hoặc có bản án/quyết định có hiệu lực của Tòa án tuyên bố vô hiệu hợp đồng.
Như vậy, việc hủy hợp đồng thế chấp sau khi đã công chứng là có thể, nhưng phải thỏa mãn điều kiện về sự thỏa thuận của các bên hoặc có quyết định pháp lý từ Tòa án.
>>> Xem thêm: Bạn nghĩ chứng thực chữ ký chỉ cần mang CMND là xong? Có thể bạn đã sai!
2.2 Trường hợp nào được yêu cầu hủy?
Các bên tự nguyện chấm dứt thỏa thuận vì mục đích thế chấp không còn (ví dụ: đã tất toán nợ, thay đổi tài sản thế chấp);
Hợp đồng có lỗi hình thức, thiếu năng lực hành vi dân sự hoặc bị lừa dối, ép buộc;
Mục đích của hợp đồng vi phạm điều cấm của pháp luật (ví dụ: thế chấp tài sản không thuộc sở hữu).
3. Thủ tục hủy hợp đồng thế chấp đã công chứng
3.1 Hồ sơ yêu cầu hủy hợp đồng
Được thực hiện tại văn phòng công chứng nơi lập hợp đồng, gồm:
Văn bản đề nghị hủy hợp đồng (theo mẫu);
Hợp đồng thế chấp đã công chứng;
Giấy tờ tùy thân của các bên (CCCD/CMND);
Tài liệu chứng minh lý do hủy (nếu có);
Giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản (nếu liên quan đến bất động sản).
>>> Xem thêm: Đã trả hết nợ nhưng chưa xóa thế chấp – Có được bán nhà?
3.2 Thời gian và lệ phí hủy hợp đồng thế chấp
Thời gian xử lý: Thường từ 1 đến 3 ngày làm việc;
Phí hủy hợp đồng: Theo biểu phí của văn phòng công chứng, thường dao động 100.000 – 300.000 đồng.
Anh Nam và chị Hà thế chấp quyền sử dụng đất tại TP.HCM để vay 1,5 tỷ đồng từ ngân hàng. Sau 6 tháng, cả hai quyết định tất toán khoản vay sớm. Để bán lại lô đất cho người khác, họ muốn hủy hợp đồng thế chấp đã công chứng.
Cả ngân hàng và anh chị cùng đến Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ nơi công chứng hợp đồng ban đầu, nộp văn bản đồng thuận hủy. Sau 2 ngày, hợp đồng thế chấp được hủy, và họ tiếp tục làm thủ tục xóa đăng ký giao dịch bảo đảm tại Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai để tiến hành sang tên.
5. Hủy hợp đồng thế chấp đơn phương có được không?
Theo khoản 2 Điều 51 Luật Công chứng 2014, việc hủy hợp đồng chỉ hợp pháp khi:
Tất cả các bên ký kết đồng thuận bằng văn bản;
Nếu chỉ một bên muốn hủy, phải khởi kiện tại Tòa án để yêu cầu tuyên vô hiệu, không thể tự ý hủy đơn phương.
Nếu tự ý làm thủ tục hủy mà không có đầy đủ chữ ký, văn bản bị xem là không có giá trị pháp lý và có thể phát sinh tranh chấp hoặc bị xử phạt.
6. Một số lưu ý pháp lý quan trọng
6.1 Phải xóa đăng ký giao dịch bảo đảm sau khi hủy hợp đồng thế chấp
Cần thực hiện thủ tục xóa giao dịch bảo đảm tại cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo tài sản không còn bị ràng buộc.
6.2 Trường hợp hợp đồng vô hiệu
Nếu Tòa án tuyên hợp đồng thế chấp vô hiệu (do vi phạm pháp luật, giả tạo, v.v.), thì văn bản công chứng cũng không còn giá trị, và không cần thủ tục hủy tại văn phòng công chứng nữa.
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng thế chấp tài sản: Bí quyết để giao dịch an toàn tuyệt đối | công chứng hợp đồng thế chấp.
7. Kết luận: Có thể hủy hợp đồng thế chấp, nhưng phải đúng quy định
Việc hủy hợp đồng thế chấp đã công chứng là hợp pháp nếu có sự chấp nhận giữa các bên hoặc có phán quyết của Tòa án. Tuy nhiên, cần tuân thủ trình tự thủ tục tại văn phòng công chứng và thực hiện xóa đăng ký giao dịch bảo đảm để đảm bảo an toàn pháp lý.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
