Công chứng hợp đồng thế chấp tài sản trong hợp đồng hợp tác đầu tư
Công chứng hợp đồng thế chấp hợp tác đầu tư ngày càng phổ biến khi nhiều nhà đầu tư cá nhân và doanh nghiệp tham gia các dự án có nhu cầu bảo đảm nghĩa vụ tài chính. Trong môi trường đầu tư đa dạng, việc dùng tài sản để bảo đảm cho các cam kết trong hợp đồng hợp tác đầu tư giúp giảm rủi ro nhưng cũng đặt ra những yêu cầu pháp lý khắt khe. Đặc biệt, do hợp tác đầu tư thường liên quan đến nhiều chủ thể, nhiều dòng vốn và tài sản thuộc sở hữu hỗn hợp, việc công chứng giúp xác minh tính hợp pháp của tài sản và ngăn ngừa tranh chấp. Bài viết này phân tích toàn diện căn cứ pháp lý và quy trình công chứng trong trường hợp thế chấp phát sinh từ hợp đồng hợp tác đầu tư.
Bản chất của hợp đồng hợp tác đầu tư và sự xuất hiện của tài sản thế chấp
Theo Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng hợp tác đầu tư là sự thỏa thuận về việc cùng góp vốn, cùng hưởng lợi và cùng chịu rủi ro. Tài sản góp vốn trong hợp tác đầu tư có thể là tiền, quyền tài sản, tài sản hữu hình hoặc các giá trị khác theo Điều 105 và Điều 115 của Bộ luật Dân sự 2015.
Khi các bên muốn bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ tài chính, họ có thể dùng tài sản để thế chấp theo quy định tại Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015. Việc cầm cố ít phù hợp vì phần lớn tài sản đầu tư là bất động sản hoặc quyền tài sản dài hạn, nên thế chấp là hình thức bảo đảm phổ biến nhất.
Khi nào cần công chứng trong hợp đồng thế chấp gắn với hợp tác đầu tư?
Dù pháp luật không bắt buộc mọi hợp đồng hợp tác đầu tư phải công chứng, nhưng các tài sản dùng để thế chấp lại phải tuân theo quy định riêng. Thế chấp quyền sử dụng đất, nhà ở hoặc tài sản đăng ký sở hữu bắt buộc phải công chứng. Ngoài ra, nhiều ngân hàng hoặc đối tác đầu tư yêu cầu công chứng để xác nhận tính hợp pháp của tài sản bảo đảm.
Công chứng trong trường hợp này đảm bảo:
Xác định chính xác tài sản góp vốn có hợp pháp và đủ điều kiện thế chấp hay không.
Tránh việc một bên dùng tài sản góp vốn nhưng lại không được các đồng sở hữu chấp thuận.
Tạo cơ sở rõ ràng khi giải quyết tranh chấp phát sinh trong quá trình hợp tác hoặc khi xử lý tài sản bảo đảm.
Điểm phức tạp nhất là chứng minh tài sản góp vốn không thuộc trường hợp đang tranh chấp hoặc bị hạn chế giao dịch theo quy định tại Điều 188 Luật Đất đai 2013 (đối với bất động sản).
>>> Xem thêm: Hướng dẫn ủy quyền thực hiệnchứng thực chữ ký khi không có mặt chủ thể
Quy trình công chứng hợp đồng thế chấp tài sản trong hợp đồng hợp tác đầu tư
Quy trình nhìn chung tương tự các giao dịch thế chấp thông thường nhưng có thêm nhiệm vụ xác minh tính hợp pháp của quan hệ hợp tác đầu tư.
Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ
Công chứng viên kiểm tra tính hợp lệ của hợp đồng hợp tác đầu tư, quyền sở hữu tài sản và tư cách chủ thể.
Thẩm định phạm vi quyền tài sản
Nếu tài sản thuộc sở hữu chung, công chứng viên yêu cầu sự đồng thuận bằng văn bản. Nếu tài sản là quyền tài sản trong dự án, cần có giấy tờ chứng minh quyền khai thác hoặc hưởng lợi.
Soạn thảo hợp đồng thế chấp
Hợp đồng phải phù hợp Điều 317–323 Bộ luật Dân sự 2015, mô tả rõ tài sản, nghĩa vụ được bảo đảm và phương thức xử lý.
Ký kết và chứng nhận
Các bên ký trước mặt công chứng viên, sau đó hồ sơ được lưu trữ và trả kết quả.
Những rủi ro cần lưu ý trong thế chấp gắn với hợp tác đầu tư
Tài sản góp vốn đang bị hạn chế chuyển nhượng
Nếu tài sản đang bị kê biên, đang tranh chấp hoặc đang bị hạn chế theo quy định pháp luật chuyên ngành, việc công chứng có thể bị từ chối.
Nghĩa vụ đầu tư không được xác định rõ
Nhiều hợp đồng hợp tác đầu tư ghi nhận nghĩa vụ theo cách chung chung, dẫn đến khó xác định nội dung cần bảo đảm. Điều này gây rủi ro khi xử lý tài sản.
Quyền tài sản gắn với dự án có thể thay đổi
Một số quyền đầu tư phụ thuộc vào quyết định của cơ quan nhà nước, khiến tài sản bảo đảm có thể giảm giá trị hoặc mất hiệu lực.
Đồng sở hữu tài sản nhưng không thống nhất ý chí
Đây là nguyên nhân phổ biến khiến hợp đồng thế chấp bị vô hiệu theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015.
Khuyến nghị để bảo đảm an toàn pháp lý
Kiểm tra kỹ năng lực pháp lý của các bên hợp tác đầu tư.
Xác định rõ nghĩa vụ được bảo đảm và mô tả cụ thể trong hợp đồng.
Yêu cầu văn bản xác nhận tài sản không tranh chấp.
Đối với dự án, nên kèm theo giấy phép, quyết định phê duyệt và tài liệu về quyền khai thác.
Kết luận
Công chứng hợp đồng thế chấp hợp tác đầu tư là bước quan trọng để giảm rủi ro và tạo nền tảng pháp lý vững chắc khi các bên tham gia dự án có nghĩa vụ tài chính. Do tính chất phức tạp của quan hệ hợp tác và tài sản góp vốn, công chứng giúp xác minh chủ thể, tài sản và nghĩa vụ một cách minh bạch. Người tham gia dự án nên chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và nắm rõ quy định pháp luật để giao dịch vừa hợp lệ vừa an toàn, đặc biệt khi tài sản có giá trị lớn hoặc có nhiều đồng sở hữu.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
