Hợp đồng thuê tài sản vô hiệu: Các trường hợp phổ biến
Hợp đồng thuê tài sản là một dạng giao dịch dân sự phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, từ thuê nhà, thuê xe, thuê mặt bằng đến thuê thiết bị sản xuất. Tuy nhiên, không phải mọi hợp đồng đều hợp pháp và có hiệu lực. Trên thực tế, có nhiều trường hợp hợp đồng thuê tài sản vô hiệu do vi phạm điều kiện pháp luật. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết các trường hợp phổ biến khiến hợp đồng thuê mất hiệu lực, từ đó tránh được rủi ro khi giao kết.
>>> Xem thêm: Trường hợp nào văn bản công chứng tại văn phòng công chứng không có giá trị pháp lý?
1. Hợp đồng thuê tài sản là gì?
Theo Điều 472 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng thuê tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê giao tài sản cho bên thuê để sử dụng trong một thời hạn nhất định, còn bên thuê phải trả tiền thuê theo thỏa thuận.
Tài sản cho thuê có thể là nhà ở, đất đai, phương tiện vận tải, thiết bị, vật dụng sản xuất hoặc các loại tài sản khác không tiêu hao.
Ví dụ minh họa: Anh A ký hợp đồng thuê một chiếc xe ô tô của chị B để sử dụng trong 6 tháng với mức giá 10 triệu đồng/tháng. Đây là một hợp đồng thuê tài sản, nếu các bên thực hiện đúng cam kết thì hợp đồng sẽ phát sinh hiệu lực.
2. Các trường hợp hợp đồng thuê tài sản vô hiệu theo quy định pháp luật
Hợp đồng thuê tài sản vô hiệu do vi phạm điều kiện có hiệu lực
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một hợp đồng dân sự chỉ có hiệu lực khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
Các bên có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch Các bên hoàn toàn tự nguyện khi giao kết hợp đồng Mục đích và nội dung của hợp đồng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội
Nếu vi phạm một trong các điều kiện trên, hợp đồng thuê tài sản sẽ bị tuyên vô hiệu.
Ví dụ: Anh C là người chưa đủ 18 tuổi, tự ký hợp đồng thuê nhà 1 năm mà không có người giám hộ. Trường hợp này có thể bị coi là hợp đồng vô hiệu do thiếu năng lực hành vi dân sự.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng có nên được tích hợp vào các nền tảng chính phủ số hay không?
Hợp đồng thuê tài sản vô hiệu do đối tượng không hợp pháp
Nếu tài sản cho thuê không thuộc quyền sở hữu hoặc sử dụng hợp pháp của bên cho thuê, hoặc tài sản đang bị tranh chấp, kê biên thì hợp đồng thuê tài sản sẽ vô hiệu.
Ví dụ: Bà D cho thuê một căn nhà đang trong quá trình giải quyết tranh chấp thừa kế với anh chị em trong gia đình. Khi hợp đồng được ký, người thuê có thể bị buộc trả nhà và hợp đồng bị tuyên vô hiệu do đối tượng không hợp pháp.
Hợp đồng thuê tài sản vô hiệu do vi phạm hình thức bắt buộc
Theo pháp luật, một số loại tài sản khi thuê phải lập hợp đồng bằng văn bản và công chứng như thuê nhà ở có thời hạn từ 6 tháng trở lên (theo Luật Nhà ở 2014, Điều 121). Nếu vi phạm quy định về hình thức, hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu.
Ví dụ: Anh E và anh F chỉ thỏa thuận miệng khi thuê một căn hộ trong 2 năm. Nếu phát sinh tranh chấp, Tòa án có thể xác định hợp đồng vô hiệu vì không tuân thủ hình thức bắt buộc.
Hợp đồng thuê tài sản vô hiệu do giả tạo
Theo Điều 124 Bộ luật Dân sự, hợp đồng giả tạo nhằm che giấu một giao dịch khác hoặc nhằm trốn tránh nghĩa vụ pháp lý là vô hiệu.
Ví dụ: Ông G lập hợp đồng thuê nhà giả tạo với người quen để tránh thi hành án kê biên tài sản. Sau đó, cơ quan thi hành án có thể xác định hợp đồng vô hiệu.
Hợp đồng thuê tài sản vô hiệu do bị lừa dối, cưỡng ép
Nếu một trong hai bên bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép khi ký hợp đồng thì giao dịch sẽ bị vô hiệu theo Điều 127 Bộ luật Dân sự 2015.
Ví dụ: Anh H ép buộc chị K ký hợp đồng thuê xe bằng cách đe dọa sẽ làm tổn hại đến công việc của chị. Đây là hợp đồng vô hiệu do cưỡng ép.
3. Hệ quả pháp lý của hợp đồng thuê tài sản vô hiệu
Khi hợp đồng thuê tài sản bị tuyên vô hiệu, theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015, các bên phải khôi phục lại tình trạng ban đầu:
Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường Nếu bên thuê đã sử dụng tài sản, có thể bị buộc bồi thường giá trị hao mòn hoặc lợi ích thu được từ việc sử dụng tài sản
Ví dụ: Anh M thuê mặt bằng trái phép của một người không phải chủ sở hữu. Sau khi hợp đồng bị tuyên vô hiệu, anh M phải trả lại mặt bằng và có thể phải bồi thường khoản lợi nhuận mà anh đã thu được từ việc kinh doanh tại mặt bằng đó.
4. Cách phòng tránh rủi ro khi giao kết hợp đồng
Kiểm tra kỹ quyền sở hữu tài sản trước khi thuê Lập hợp đồng bằng văn bản rõ ràng, có công chứng nếu cần Đảm bảo các bên có đầy đủ năng lực hành vi dân sự Tránh các giao dịch mập mờ, không minh bạch về mục đích sử dụng tài sản Tham khảo ý kiến tư vấn pháp lý nếu hợp đồng có giá trị lớn hoặc nội dung phức tạp
Hợp đồng thuê tài sản chỉ có giá trị pháp lý khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện về chủ thể, đối tượng, nội dung và hình thức theo quy định pháp luật. Nhận diện và hiểu rõ các trường hợp hợp đồng thuê tài sản vô hiệu sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi của mình và hạn chế các rủi ro pháp lý. Trong mọi trường hợp nghi ngờ về hiệu lực hợp đồng, bạn nên tìm đến các chuyên gia pháp lý hoặc luật sư để được tư vấn kịp thời.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
