Trách nhiệm của công chứng viên khi công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá
Trong giao dịch mua bán tài sản đấu giá, việc công chứng hợp đồng là khâu quan trọng nhằm xác lập tính hợp pháp, đảm bảo quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia. Tuy nhiên, không ít trường hợp hợp đồng bị vô hiệu, gây thiệt hại cho người mua hoặc tổ chức đấu giá do sai sót của công chứng viên. Vì vậy, hiểu rõ trách nhiệm công chứng viên hợp đồng đấu giá không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên mà còn là yêu cầu bắt buộc để duy trì tính minh bạch trong hoạt động công chứng.
>>> Xem thêm: Góc nhìn thú vị: Công chứng viên trongvăn phòng công chứng nghĩ gì về nghề của họ?
Trách nhiệm của công chứng viên trong quá trình công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá
Công chứng viên có vai trò là người xác nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng mua bán tài sản đấu giá. Theo Điều 17 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải thực hiện các trách nhiệm cơ bản sau:
a. Kiểm tra tính pháp lý của hồ sơ đấu giá
Xác minh nguồn gốc tài sản: tài sản có hợp pháp, đủ điều kiện đấu giá hay không (không thuộc diện tranh chấp, kê biên, hoặc bị hạn chế giao dịch).
Kiểm tra kết quả đấu giá: đảm bảo biên bản đấu giá, quyết định công nhận kết quả đấu giá do cơ quan có thẩm quyền ban hành đúng quy định.
Đối chiếu nhân thân và năng lực hành vi dân sự của người mua, người bán, tổ chức đấu giá.
b. Soạn thảo và kiểm tra nội dung hợp đồng
Bảo đảm hợp đồng ghi rõ các nội dung theo Điều 39 Luật Đấu giá tài sản 2016, gồm thông tin về tài sản, giá trúng, phương thức thanh toán, thời điểm chuyển quyền sở hữu, quyền và nghĩa vụ các bên.
Không được công chứng hợp đồng có nội dung vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội (Điều 5 Luật Công chứng 2014).
c. Giải thích quyền, nghĩa vụ và hậu quả pháp lý cho các bên
Công chứng viên phải giải thích rõ cho người tham gia hiểu về giá trị pháp lý của hợp đồng, đặc biệt là:
Quyền sở hữu chỉ được chuyển giao sau khi hoàn thành nghĩa vụ thanh toán;
Các rủi ro pháp lý nếu tài sản bị tranh chấp hoặc kê biên;
Nghĩa vụ nộp thuế, lệ phí và trách nhiệm thực hiện thủ tục sang tên.
d. Từ chối công chứng khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật
Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải từ chối công chứng nếu nhận thấy hồ sơ không đầy đủ, có yếu tố gian dối, hoặc không thuộc thẩm quyền công chứng.
Hậu quả pháp lý khi công chứng viên vi phạm trách nhiệm mua bán tài sản đấu giá
Khi công chứng viên vi phạm trách nhiệm nghề nghiệp trong quá trình công chứng hợp đồng đấu giá, có thể phát sinh các hậu quả pháp lý nghiêm trọng sau:
Hợp đồng công chứng bị vô hiệu
Theo Điều 117 và 122 Bộ luật Dân sự 2015, nếu công chứng viên chứng nhận hợp đồng không đúng quy định (như thiếu hồ sơ, sai thẩm quyền, sai nội dung), hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu.
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại
Điều 38 Luật Công chứng 2014 quy định: “Công chứng viên phải bồi thường thiệt hại do lỗi của mình gây ra trong khi hành nghề công chứng”.
Thiệt hại được bồi thường từ quỹ bồi thường nghề công chứng hoặc từ chính công chứng viên, tùy theo mức độ vi phạm.
Xử phạt hành chính hoặc bị thu hồi thẻ hành nghề
Theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP, hành vi công chứng sai quy định, thiếu kiểm tra hồ sơ, hoặc vi phạm quy trình hành nghề có thể bị phạt từ 10.000.000 – 30.000.000 đồng, đồng thời tước quyền hành nghề đến 12 tháng.
Trách nhiệm hình sự (nếu có yếu tố cố ý hoặc vụ lợi)
Trường hợp công chứng viên cố tình hợp thức hóa hồ sơ sai, thông đồng với bên đấu giá để chiếm đoạt tài sản, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 360 Bộ luật Hình sự 2015 về “Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” hoặc các tội danh khác tùy theo tính chất hành vi.
Quy trình xử lý vi phạm của công chứng viên trong hợp đồng mua bán đấu giá
Khi phát hiện sai phạm trong quá trình công chứng, tổ chức hoặc cá nhân có thể thực hiện theo các bước sau:
Gửi đơn yêu cầu hủy bỏ hợp đồng công chứng đến tổ chức hành nghề công chứng theo Điều 52 Luật Công chứng 2014.
Khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền nếu hợp đồng gây thiệt hại hoặc xâm phạm quyền lợi hợp pháp của bên liên quan.
Gửi đơn khiếu nại hoặc tố cáo đến Sở Tư pháp nơi công chứng viên hành nghề để yêu cầu xử lý kỷ luật hoặc thu hồi thẻ hành nghề.
Yêu cầu bồi thường thiệt hại thông qua tổ chức hành nghề công chứng hoặc quỹ bồi thường nghề nghiệp nếu có căn cứ xác định lỗi thuộc về công chứng viên.
>>> Xem thêm: Kinh nghiệm sang tên nhà đất nhanh nhất bằngdịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói
Trách nhiệm đạo đức và nghề nghiệp của công chứng viên
Ngoài trách nhiệm pháp lý, công chứng viên còn có trách nhiệm đạo đức nghề nghiệp, được quy định tại Điều 7 Luật Công chứng 2014:
Hành nghề trung thực, khách quan, tuân thủ pháp luật;
Giữ bí mật thông tin liên quan đến hồ sơ công chứng;
Không vì lợi ích cá nhân hoặc áp lực từ bên thứ ba mà làm sai lệch nội dung công chứng;
Bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia giao dịch.
Trong thực tiễn, nhiều vụ tranh chấp phát sinh từ việc công chứng viên thiếu thận trọng khi xác minh thông tin hoặc bỏ qua quy trình kiểm tra tài sản đấu giá, dẫn đến hợp đồng vô hiệu. Vì vậy, việc tuân thủ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp là yếu tố quyết định đến uy tín của công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng.
Biện pháp phòng tránh rủi ro nghề nghiệp cho công chứng viên khi mua bán tài sản đấu giá
Để giảm thiểu nguy cơ sai phạm khi công chứng hợp đồng đấu giá, công chứng viên nên:
Cập nhật thường xuyên quy định pháp luật về công chứng, đấu giá tài sản, đất đai, nhà ở, thừa kế…
Yêu cầu hồ sơ chứng minh quyền sở hữu rõ ràng trước khi chứng nhận hợp đồng;
Lưu trữ bản sao hồ sơ công chứng đầy đủ để đảm bảo khả năng truy cứu trách nhiệm khi có tranh chấp;
Không thực hiện công chứng khi phát hiện dấu hiệu bất thường trong hồ sơ đấu giá;
Tham gia bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp công chứng để phòng ngừa rủi ro bồi thường thiệt hại.
Công chứng viên đóng vai trò “người gác cửa pháp lý” trong các giao dịch dân sự, đặc biệt là hợp đồng mua bán tài sản đấu giá – loại hợp đồng có giá trị lớn và độ phức tạp cao. Việc thực hiện đầy đủ trách nhiệm công chứng viên hợp đồng đấu giá không chỉ đảm bảo an toàn pháp lý cho người mua và tổ chức đấu giá, mà còn góp phần xây dựng môi trường giao dịch minh bạch, chuyên nghiệp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
