Người đại diện theo pháp luật: quyền, nghĩa vụ và rủi ro
Trong mọi doanh nghiệp, người đại diện theo pháp luật là “gương mặt” chính thức của công ty trước pháp luật và các cơ quan quản lý nhà nước. Họ không chỉ nắm giữ quyền điều hành mà còn chịu trách nhiệm cao nhất về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh quyền hạn rộng lớn, người đại diện theo pháp luật cũng đối mặt với nhiều nghĩa vụ và rủi ro pháp lý nếu không tuân thủ đúng quy định. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Theo “Điều 12 Luật Doanh nghiệp 2020”, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho công ty thực hiện quyền và nghĩa vụ phát sinh từ các giao dịch, đại diện cho doanh nghiệp trước cơ quan nhà nước, trọng tài, tòa án và bên thứ ba.
Tùy theo loại hình doanh nghiệp, có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật, ví dụ:
Doanh nghiệp tư nhân: chủ doanh nghiệp là người đại diện.
Công ty TNHH hoặc cổ phần: có thể do Chủ tịch HĐTV, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc hoặc Giám đốc đảm nhiệm, tùy theo điều lệ công ty.
Người đại diện theo pháp luật được trao quyền lực pháp lý rất lớn, bao gồm:
Ký kết và thực hiện hợp đồng nhân danh công ty.
Quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh theo điều lệ và chiến lược của doanh nghiệp.
Thay mặt doanh nghiệp trong các vụ việc tố tụng hoặc tranh chấp.
Quyết định nhân sự nội bộ (bổ nhiệm, kỷ luật, ký hợp đồng lao động…).
Thực hiện nghĩa vụ tài chính và pháp lý của doanh nghiệp với Nhà nước.
Tuy nhiên, những quyền này phải được thực hiện trong phạm vi điều lệ doanh nghiệp và tuân thủ pháp luật hiện hành.
Nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật
Theo “Điều 13 Luật Doanh nghiệp 2020”, người đại diện theo pháp luật có các nghĩa vụ sau:
Thực hiện quyền và nghĩa vụ một cách trung thực, cẩn trọng, tốt nhất nhằm bảo đảm lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp.
Không lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc thông tin có được để trục lợi cá nhân hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức, cá nhân khác.
Bảo đảm doanh nghiệp hoạt động đúng pháp luật, kê khai và nộp thuế đầy đủ.
Chịu trách nhiệm cá nhân nếu để xảy ra thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ của mình.
>>> Xem thêm: Chia sẻ bí quyết chọndịch vụ sổ đỏ để tránh phát sinh chi phí ẩn
Trách nhiệm pháp lý của người đại diện theo pháp luật
Người đại diện theo pháp luật chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật về các hành vi, quyết định của mình trong phạm vi điều hành công ty. Một số trường hợp có thể bị xử lý:
Trách nhiệm hành chính: khi doanh nghiệp vi phạm quy định về thuế, lao động, môi trường…
Trách nhiệm dân sự: khi gây thiệt hại cho doanh nghiệp hoặc bên thứ ba do hành vi sai trái.
Trách nhiệm hình sự: trong các vụ án như trốn thuế, lừa đảo, làm giả hồ sơ, chiếm đoạt tài sản…
Ví dụ: nếu người đại diện ký kết hợp đồng trái pháp luật gây thiệt hại, họ có thể bị buộc bồi thường bằng tài sản cá nhân.
Rủi ro thường gặp đối với người đại diện theo pháp luật
Dù nắm quyền điều hành, người đại diện theo pháp luật vẫn đối mặt với nhiều rủi ro đáng lưu ý:
Chịu trách nhiệm liên đới khi doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ thuế hoặc pháp luật.
Bị hạn chế quyền rút lui: việc từ chức hoặc thay đổi người đại diện cần đăng ký lại và chỉ có hiệu lực khi được chấp thuận.
Rủi ro hình sự hóa trách nhiệm dân sự trong các vụ việc kinh tế nếu hành vi bị xem là cố ý.
Bị phong tỏa tài sản cá nhân trong quá trình điều tra sai phạm của doanh nghiệp.
Do đó, người đại diện cần hiểu rõ giới hạn quyền hạn và trách nhiệm, đồng thời đảm bảo minh bạch trong mọi hoạt động điều hành.
Có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật không?
Theo “Điều 12 Luật Doanh nghiệp 2020”, doanh nghiệp có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật, tùy theo quyết định của chủ sở hữu hoặc đại hội đồng cổ đông.
Tuy nhiên, điều lệ doanh nghiệp phải quy định rõ phạm vi quyền hạn và nghĩa vụ của từng người đại diện. Trong trường hợp không quy định rõ, mỗi người đại diện đều có toàn quyền hành động và chịu trách nhiệm như nhau.
Thay đổi người đại diện theo pháp luật: thủ tục cần biết
Khi doanh nghiệp muốn thay đổi người đại diện theo pháp luật, cần thực hiện các bước sau:
Họp và thông qua quyết định thay đổi (do chủ sở hữu, HĐTV hoặc HĐQT ban hành).
Chuẩn bị hồ sơ gồm:
Thông báo thay đổi người đại diện;
Bản sao CMND/CCCD của người mới;
Quyết định và biên bản họp của cơ quan có thẩm quyền;
Giấy ủy quyền (nếu nộp qua dịch vụ).
Nộp hồ sơ tại Phòng Đăng ký kinh doanh – Sở KH&ĐT nơi doanh nghiệp đặt trụ sở.
Cập nhật thông tin trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
Thời gian giải quyết thông thường: 03 – 05 ngày làm việc.
Để bảo vệ bản thân trước các trách nhiệm pháp lý, người đại diện nên:
Thiết lập quy trình phê duyệt nội bộ rõ ràng khi ký kết hợp đồng.
Không ký các văn bản ngoài phạm vi ủy quyền hoặc điều lệ.
Thường xuyên rà soát nghĩa vụ thuế, bảo hiểm và pháp lý của công ty.
Lưu trữ hồ sơ, chứng từ kế toán đầy đủ để chứng minh minh bạch khi cần.
Sử dụng dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp để được hỗ trợ khi có tranh chấp hoặc thay đổi nội bộ.
Người đại diện theo pháp luật là vị trí then chốt, nắm quyền điều hành và chịu trách nhiệm cao nhất trong doanh nghiệp. Bên cạnh quyền lực và uy tín, đây cũng là vai trò đòi hỏi sự cẩn trọng, hiểu biết pháp luật và quản trị chuyên nghiệp. Việc nắm rõ quyền, nghĩa vụ và rủi ro pháp lý sẽ giúp người đại diện hành động đúng luật, bảo vệ bản thân và phát triển doanh nghiệp bền vững.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
