Công chứng hợp đồng ở nhờ: Khi nào nên, khi nào không cần?
Trong thực tế, việc cho người khác ở nhờ nhà, đất thường được thực hiện trên cơ sở tin tưởng, nhất là giữa người thân hoặc bạn bè. Tuy nhiên, nếu không có hợp đồng rõ ràng, tranh chấp rất dễ phát sinh. Nhiều người thắc mắc khi nào công chứng hợp đồng ở nhờ là cần thiết và khi nào thì không bắt buộc. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết dựa trên các quy định pháp luật mới nhất.
1. Căn cứ pháp lý về hợp đồng ở nhờ và công chứng hợp đồng ở nhờ
Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 494: Hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn sử dụng trong một thời hạn, không phải trả tiền.
Điều 500: Quy định hợp đồng về quyền sử dụng đất phải tuân thủ hình thức, nội dung do luật đất đai quy định.
Luật Công chứng 2014:
Điều 4: Công chứng là việc công chứng viên chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch.
Điều 40: Hồ sơ công chứng phải có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản.
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực 01/01/2025):
Điều 167: Các hợp đồng, giao dịch về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở phải công chứng/chứng thực, trừ trường hợp pháp luật quy định khác.
Như vậy, pháp luật không bắt buộc mọi hợp đồng ở nhờ phải công chứng, nhưng có những trường hợp cần thiết để tránh tranh chấp.
2. Khi nào công chứng hợp đồng ở nhờ là cần thiết?
2.1. Khi ở nhờ liên quan đến quyền sử dụng đất dài hạn
Nếu hợp đồng ở nhờ gắn liền với quyền sử dụng đất hoặc có yếu tố sử dụng lâu dài, nên công chứng để xác định rõ ràng quyền và nghĩa vụ.
Ví dụ: Cha mẹ cho con ở nhờ một phần đất để xây nhà tạm trong thời gian dài.
2.2. Khi có khả năng phát sinh tranh chấp
Trong trường hợp quan hệ không chỉ là tình cảm (họ hàng, bạn bè) mà còn có yếu tố lợi ích, việc công chứng giúp tránh rủi ro.
Ví dụ: Người A cho người B ở nhờ nhà, sau nhiều năm, B cho rằng có quyền sở hữu hoặc đòi chia tài sản. Nếu có hợp đồng công chứng, tranh chấp sẽ dễ giải quyết hơn.
2.3. Khi bên cho ở nhờ muốn đảm bảo an toàn pháp lý
Công chứng giúp hợp đồng có giá trị pháp lý cao, được công nhận trước Tòa án mà không cần chứng minh thêm.
Đây là lựa chọn an toàn nếu bên cho ở nhờ muốn bảo vệ quyền lợi của mình.
Nếu người thân, bạn bè ở nhờ trong thời gian ngắn (vài tuần, vài tháng), việc công chứng thường không cần thiết.
Ví dụ: Sinh viên lên thành phố học, tạm thời ở nhờ nhà chú, bác.
3.2. Khi các bên chỉ cần thỏa thuận bằng văn bản hoặc lời nói
Bộ luật Dân sự 2015 cho phép giao dịch dân sự được xác lập bằng lời nói, văn bản hoặc hành vi, trừ khi pháp luật yêu cầu công chứng.
Do đó, hợp đồng ở nhờ nhà đất thông thường có thể chỉ lập bằng văn bản viết tay.
3.3. Khi tài sản cho ở nhờ chưa đủ điều kiện công chứng
Trường hợp nhà, đất chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì không thể công chứng.
Khi đó, các bên có thể lập hợp đồng viết tay hoặc nhờ Thừa phát lại lập vi bằng để làm chứng cứ.
4. Ví dụ minh họa thực tế về công chứng hợp đồng ở nhờ
Trường hợp 1: Ông X cho bạn ở nhờ căn hộ trong 3 tháng khi đi công tác. Đây là quan hệ ngắn hạn, hai bên có thể lập văn bản thỏa thuận đơn giản, không cần công chứng.
Trường hợp 2: Cha mẹ cho con ở nhờ đất để xây nhà lâu dài. Nếu không công chứng, sau này con có thể yêu cầu chia tài sản hoặc xác lập quyền sở hữu. Trường hợp này, công chứng là rất cần thiết.
Trường hợp 3: Anh A cho em B ở nhờ đất chưa có sổ đỏ. Không thể công chứng, nhưng hai bên có thể lập vi bằng để hạn chế rủi ro tranh chấp.
>>> Xem thêm: Tính Phí công chứng online tiện lợi và chính xác.
5. Lời khuyên khi soạn thảo việc công chứng hợp đồng ở nhờ
Nếu quan hệ ở nhờ ngắn hạn, dựa trên sự tin tưởng, có thể không công chứng, nhưng nên lập văn bản để tránh nhầm lẫn.
Nếu quan hệ ở nhờ dài hạn, liên quan đến quyền sử dụng đất, nhà ở, nên công chứng để đảm bảo an toàn pháp lý.
Nếu chưa đủ điều kiện công chứng (chưa có sổ đỏ), nên lập vi bằng để bổ sung giá trị chứng cứ.
Kết luận
Không phải mọi trường hợp đều cần công chứng hợp đồng ở nhờ. Vậy khi nào công chứng hợp đồng ở nhờ? Đó là khi việc ở nhờ liên quan đến nhà, đất sử dụng lâu dài, có nguy cơ tranh chấp hoặc khi bên cho ở nhờ muốn bảo đảm quyền lợi. Trường hợp ở nhờ ngắn hạn, mang tính tình cảm thì công chứng không bắt buộc. Để an toàn, các bên nên cân nhắc hình thức phù hợp dựa trên điều kiện thực tế và quy định pháp luật mới nhất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
