Người ở nhờ tự ý cho thuê lại nhà: Có vi phạm hợp đồng không?
Trong thực tế, nhiều trường hợp người ở nhờ nhà, đất của người thân hoặc bạn bè lại tự ý cho người khác thuê lại để thu lợi. Hành vi này thường gây ra tranh chấp, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ sở hữu. Câu hỏi đặt ra là: việc cho thuê lại khi ở nhờ có hợp pháp không và xử lý thế nào theo pháp luật mới nhất? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết.
Điều 494 đến Điều 499 quy định về hợp đồng mượn tài sản. Người mượn tài sản chỉ có quyền sử dụng tài sản theo đúng thỏa thuận và phải trả lại khi hết thời hạn.
Điều 472 về hợp đồng thuê tài sản: chỉ bên có quyền sở hữu hoặc quyền cho thuê mới được phép cho thuê.
Luật Nhà ở 2023 (có hiệu lực từ 01/01/2025): Điều 177 quy định chủ sở hữu có thể cho người khác ở nhờ, nhưng quyền sở hữu, định đoạt vẫn thuộc về chủ nhà. Người ở nhờ không có quyền khai thác kinh tế từ tài sản.
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025): Điều 180 khẳng định người sử dụng đất hợp pháp mới có quyền cho thuê, chuyển nhượng, thế chấp… Người ở nhờ không phát sinh quyền này.
👉 Như vậy, pháp luật chỉ công nhận quyền ở nhờ chứ không cho phép người ở nhờ cho thuê lại.
2. Cho thuê lại khi ở nhờ có vi phạm hợp đồng không?
2.1 Bản chất quan hệ ở nhờ
Quan hệ ở nhờ là hợp đồng mượn tài sản theo Bộ luật Dân sự 2015. Người ở nhờ chỉ được sử dụng nhà/đất trong phạm vi được cho phép, hoàn toàn không có quyền định đoạt (bán, cho thuê, thế chấp…).
2.2 Hành vi cho thuê lại khi ở nhờ
Nếu người ở nhờ tự ý cho thuê lại mà không có sự đồng ý của chủ sở hữu:
Đây là vi phạm hợp đồng ở nhờ.
Chủ nhà có quyền yêu cầu chấm dứt việc ở nhờ ngay lập tức.
Chủ nhà có thể khởi kiện yêu cầu hủy hợp đồng trái pháp luật giữa người ở nhờ và bên thuê.
Nếu chủ nhà đồng ý bằng văn bản cho phép người ở nhờ cho thuê lại:
Lúc này, quan hệ pháp lý có thể được coi là hợp đồng thuê lại hợp pháp, vì đã có sự ủy quyền hoặc thỏa thuận rõ ràng.
>>> Xem thêm: Không còn mất thời gian chờ đợi với Dịch vụ sổ đỏ.
3. Hậu quả pháp lý khi cho thuê lại khi ở nhờ trái phép
3.1 Về hợp đồng ở nhờ
Chủ nhà có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng theo Điều 499 Bộ luật Dân sự 2015.
Người ở nhờ phải trả lại tài sản ngay lập tức.
3.2 Về hợp đồng thuê trái phép
Hợp đồng thuê do người ở nhờ tự ý ký với bên thứ ba có thể bị vô hiệu do người ký không có quyền cho thuê.
Bên thuê có thể khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với người ở nhờ.
3.3 Về trách nhiệm bồi thường
Người ở nhờ phải bồi thường thiệt hại cho chủ sở hữu (nếu có), ví dụ: tài sản xuống cấp, mất mát, chiếm dụng tiền thuê…
4. Ví dụ minh họa thực tế về cho thuê lại khi ở nhờ
Trường hợp 1: Anh A cho bạn là anh B ở nhờ căn nhà 3 tầng. B tự ý cho sinh viên thuê lại từng phòng để lấy tiền. Khi phát hiện, A yêu cầu B dừng ngay và khởi kiện. Tòa án xác định B vi phạm hợp đồng mượn tài sản, buộc trả lại nhà và bồi thường.
Trường hợp 2: Chị C ở nhờ nhà của mẹ ruột. Mẹ C đồng ý bằng văn bản cho C quyền cho thuê lại một phần để lấy tiền phụ chi phí sinh hoạt. Việc này hợp pháp vì đã có sự đồng ý của chủ sở hữu.
Qua đó có thể thấy, việc cho thuê lại khi ở nhờ chỉ hợp pháp khi có sự chấp thuận bằng văn bản của chủ nhà.
5. Lời khuyên khi giao kết hợp đồng ở nhờ, tránh cho thuê lại khi ở nhờ vi phạm pháp luật
Khi lập hợp đồng ở nhờ nên ghi rõ quyền và nghĩa vụ của các bên, đặc biệt là điều khoản cấm hoặc cho phép cho thuê lại.
Chủ nhà nên yêu cầu công chứng hoặc ít nhất là chứng thực tại UBND xã/phường để tăng giá trị pháp lý.
Người ở nhờ cần hiểu rõ quyền hạn của mình, không được tự ý định đoạt tài sản của người khác.
Nếu phát sinh nhu cầu cho thuê lại, phải có sự đồng ý bằng văn bản của chủ sở hữu.
Kết luận
Hành vi cho thuê lại khi ở nhờ nếu không có sự đồng ý của chủ nhà là vi phạm hợp đồng, hợp đồng thuê lại có thể bị vô hiệu và người ở nhờ phải bồi thường thiệt hại. Để tránh rủi ro, các bên cần lập hợp đồng rõ ràng, có công chứng và quy định cụ thể về quyền cho thuê lại. Điều này đảm bảo sự minh bạch, an toàn pháp lý và bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên liên quan.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
