Rủi ro pháp lý khi không công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá
Trong hoạt động đấu giá tài sản, hợp đồng mua bán là văn bản xác lập quyền và nghĩa vụ giữa bên mua và bên tổ chức đấu giá. Tuy nhiên, không ít trường hợp các bên chủ quan, không thực hiện công chứng hợp đồng, dẫn đến nhiều hệ lụy pháp lý nghiêm trọng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ các rủi ro khi không công chứng hợp đồng đấu giá, căn cứ pháp lý liên quan và ví dụ thực tế để rút ra bài học cần thiết.
“Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá được lập bằng văn bản; việc công chứng, chứng thực được thực hiện theo quy định của pháp luật.”
Luật Công chứng 2014, Điều 42:
“Công chứng viên có trách nhiệm chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch bằng văn bản.”
Bộ luật Dân sự 2015, Điều 117 nêu rõ:
“Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ điều kiện: chủ thể có năng lực hành vi dân sự, mục đích và nội dung không vi phạm điều cấm, hình thức tuân thủ theo quy định pháp luật.”
📘 Tóm lại: Với các loại tài sản phải đăng ký quyền sở hữu như nhà đất, ô tô, tàu biển, cổ phần…, hợp đồng đấu giá phải được công chứng mới phát sinh hiệu lực pháp lý. Việc không công chứng có thể khiến hợp đồng bị vô hiệu hoặc không được công nhận trước pháp luật.
2️⃣ Khi nào hợp đồng đấu giá phải công chứng? Những rủi ro khi không công chứng hợp đồng đấu giá
✅ Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá phải công chứng hoặc chứng thực khi:
Tài sản là bất động sản hoặc tài sản gắn liền với đất (theo Điều 502 Bộ luật Dân sự 2015).
Tài sản là xe ô tô, tàu, phương tiện đăng ký sở hữu.
Các bên có thỏa thuận bắt buộc công chứng trong hồ sơ đấu giá.
👉 Ngược lại, nếu tài sản không thuộc diện bắt buộc đăng ký sở hữu (như tài sản nhỏ, hàng hóa thông thường), việc công chứng là tùy chọn, nhưng vẫn được khuyến nghị thực hiện để tránh rủi ro.
3️⃣ Các rủi ro khi không công chứng hợp đồng đấu giá ⚠️
🔹 3.1. Hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu
Theo Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vi phạm quy định về hình thức bắt buộc (như không công chứng) có thể bị vô hiệu. ➡️ Điều này đồng nghĩa với việc bên mua sẽ không được công nhận quyền sở hữu tài sản dù đã thanh toán đầy đủ.
🔹 3.2. Không thể sang tên, đăng ký quyền sở hữu tài sản
Đối với tài sản phải đăng ký (đất đai, nhà ở, phương tiện…), cơ quan Nhà nước sẽ không chấp nhận hồ sơ sang tên nếu hợp đồng chưa được công chứng.
📌 Ví dụ: Bà A trúng đấu giá một căn hộ ở TP.HCM, nhưng không công chứng hợp đồng mua bán. Khi bà A nộp hồ sơ sang tên tại Văn phòng đăng ký đất đai, hồ sơ bị từ chối vì hợp đồng chưa có công chứng hợp pháp.
🔹 3.3. Dễ phát sinh tranh chấp quyền sở hữu
Không công chứng khiến hợp đồng thiếu giá trị pháp lý ràng buộc, dẫn đến:
Tranh chấp giữa người mua – người bán hoặc tổ chức đấu giá.
Khó chứng minh quyền, nghĩa vụ khi vụ việc ra tòa.
👩⚖️ Trong nhiều trường hợp, người mua mất quyền sở hữu, còn người bán bị truy thu trách nhiệm bồi thường vì hợp đồng không được pháp luật công nhận.
🔹 3.4. Rủi ro về thuế, phí và nghĩa vụ tài chính
Nếu hợp đồng không được công chứng, cơ quan thuế có thể không chấp nhận hồ sơ kê khai, dẫn đến việc:
Không được hoàn thuế, không khấu trừ chi phí hợp lệ.
Không thể chuyển nhượng tài sản hợp pháp trong tương lai.
💰 Nhiều doanh nghiệp trúng đấu giá tài sản nhà nước đã bị truy thu thuế vì hợp đồng mua bán chưa hoàn tất thủ tục công chứng.
4️⃣ Ví dụ thực tế về rủi ro khi không công chứng hợp đồng đấu giá 💡
Tình huống: Ông B trúng đấu giá một chiếc ô tô thanh lý của cơ quan Nhà nước. Sau khi thanh toán đầy đủ, hai bên ký “hợp đồng mua bán” nhưng không công chứng. Ba tháng sau, khi ông B làm thủ tục sang tên tại cơ quan công an, hồ sơ bị trả lại với lý do: “Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá chưa được công chứng theo quy định.”
Hậu quả:
Ông B không thể sang tên xe.
Cơ quan đấu giá phải thực hiện lại thủ tục công chứng, tốn thêm thời gian và chi phí.
Nếu tài sản phát sinh tranh chấp, ông B sẽ không có cơ sở pháp lý vững chắc để bảo vệ quyền lợi của mình.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục pháp lý dễ dàng hơn
5️⃣ Cách phòng tránh rủi ro khi không công chứng hợp đồng đấu giá
✅ Luôn yêu cầu công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá, đặc biệt với tài sản có giá trị cao. ✅ Kiểm tra kỹ hồ sơ pháp lý của tài sản (giấy chứng nhận quyền sở hữu, biên bản đấu giá thành công). ✅ Nếu bên mua hoặc bên bán ủy quyền, giấy ủy quyền phải được công chứng hoặc chứng thực hợp pháp. ✅ Giữ lại bản sao hợp đồng công chứng và biên bản đấu giá để làm căn cứ khi cần giải quyết tranh chấp.
Việc không công chứng hợp đồng đấu giá tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nghiêm trọng: hợp đồng có thể vô hiệu, không sang tên được, dễ tranh chấp và thiệt hại về tài chính. Vì vậy, công chứng là bước bắt buộc và cần thiết để đảm bảo tính pháp lý, minh bạch và bảo vệ quyền lợi cho người mua.
Nếu bạn cần thông tin bổ sung hoặc hỗ trợ trong quá trình chỉnh sửa và chứng minh, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ . Chúng tôi cung cấp dịch vụ công chứng cho đội ngũ sư và công nhân giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn bản phòng để nhận được tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công nhân trưởng thành văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, quản bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm chứng chỉ và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công dân Nguyễn Thị Thủy: Thẩm phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt độ cao, có trình độ chuyên môn cao và tổn thương trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, Quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
